آیه ی امروز : أَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ- بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ -
به نام یکتا خالق هستی عنوان مقاله : نماز در نهج البلاغه چکیده : کلمات کلیدی : نماز ، نهج البلاغه ، جایگاه ، آثار نماز ، مقدمه : نماز در تمام ادیان الهی به عنوان برترین آیین عبادی و ركن معنویت و ارتباط با خداوند مطرح بوده است . درخواست حضرت ابراهیم (ع) چنین بوده است كه: «رب اجعلنی مقیم الصلوة و من ذریتی . . . پروردگارا، من و ذریه ام را برپا دارنده نماز قرار ده » . به حضرت موسی (ع) در كوه طور خطاب شد: «اننی انا الله لا اله الا انا فاعبدنی و اقم الصلوة لذكری; همانا من الله هستم، معبودی جز من نیست مرا پرستش كن و نماز را برای یاد من برپا دار. » نهج البلاغه : نماز در نهج البلاغه : 2- نماز وسیله تقرب : بهترین و نزدیک‌ترین راه‌هایی که انسان می‌تواند به خالق خویش برسد، در خطبه یکصد و ده آن حضرت بیان شده است. « ان افضل ما توسل به المتوسلون الی الله... و اقام الصلوة فانها الملة» «بی‌گمان برترین وسیله پیوستگی پیوستگان به خدای سبحان عبارت است از: برپا نمودن نماز به عنوان آیین امت. » « الصلاة قربان کل تقی». حضرت علی(ع) فرمودند: نماز موجب نزدیکی هر پارسایی به خداست . 3- فرهنگ نماز : « اللهم انی اول من اناب و سمع واجاب لم یسبقنی الا رسول الله(ص) بالصلوة ». «خدایا من نخستین کسی هستم که به تو روی آورد و دعوت تو را شنید و اجابت کرد، در نماز کسی از من جز رسول خدا(ص) پیشی نگرفت.» ابن‌سینا دانشمند بزرگ اسلامی با استفاده از فرهنگ نماز می‌گوید: هرگاه در یکی از مسایل علمی مشکلی به وجود می‌آمد و کسی نبود که مرا یاری کند، وضو گرفته و به مسجد رفتم. پس از خواندن دو رکعت نماز حل آن مشکل را از خداوند متعال می‌طلبیدم. درنتیجه مشکل من بدین صورت برطرف می‌گردید . 4- حق نماز : « صل الصلوة لوقتها الموقت لها و لا تعجل وقتها لفراغ ولا توحرها عن وقتها لاشتغال. واعلم ان کل شی من عملک تبع لصلاتک». نماز معیار ارزش‌گذاری سایر اعمال انسان است. شخص نمازگزار علاوه بر نماز خویش، باید سایر افراد خانواده را نیز تشویق به خواندن نماز بکند. این موضوع در خطبه 199 علی(ع) به طور واضح بیان شده است. «و قد عرف حقها رجال من المؤمنین الذین لا تشغلهم عنها زینة متاع و لاقرة عین من ولد ولا مالٍ...» آثار و برکات نماز در نهج البلاغه : نتیجه گیری : منابع :
موضوعات و مطالب دیگر :
اصول و فروع دین بخش (2 ) امامت ارزش صدقه برای بعد از مرگ و چهار توصیه ارزشمند جواب داد به خدا اعتقاد ندارم به انسانیّت معتقدم ... وصیت نامه شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی ( سردار دل ها ) حدیث « کساء » با معنی فارسی و ترکی آذری خطبه غدیر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با معنی فارسی و ترکی آذری ( قسمت اول ) خطبه غدیر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با معنی فارسی و ترکی آذری ( قسمت دوم )
سایر موضوعات مرتبط :
ترجمه و معنی قرآن به زبان های فارسی ، ترکی معناى عدالت در تفسیر «المیزان » خواص و اثرات و برکات سوره های قرآن - شفا و درمان بیماری های جسمی ، روحی و روانی با قرآن
سایر موضوعات مرتبط :
زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها زندگی نامه امام سجاد علیه السلام دعای ششم صحیفه سجادیه ( دعا به وقت صبح و شام ) دعای پانزدهم صحیفه سجادیه ( دعا به وقت بیماری یا روی آوردن بلا و اندوه ) دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه ( برای پدر و مادر ) وصیت نامه شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی ( سردار دل ها ) حدیث « کساء » با معنی فارسی و ترکی آذری فایل پی دی اف PDF حدیث « کساء » با معنی فارسی و ترکی آذری فایل پی دی اف PDF خطبه غدیر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با معنی فارسی و ترکی آذری خطبه غدیر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با معنی فارسی و ترکی آذری ( قسمت اول ) خطبه غدیر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با معنی فارسی و ترکی آذری ( قسمت دوم ) زیارت اربعین با معنی فارسی و ترکی آذری فایل پی دی اف pdf زیارت اربعین با معنی فارسی و ترکی آذری زیارت عاشورا با معنی فارسی و ترکی آذری فایل پی دی اف PDF زیارت عاشورا با معنی فارسی و ترکی آذری
سایر موضوعات مرتبط :
آموزش اذان و اقامه ، آموزش نماز همراه با برخی احکام واجبات نماز ، انواع نماز واجب و مستحبی ( نوافل ، نماز شب و ... ) و احکام مرتبط عقوبت ترک تماز ، ثواب نماز جماعت و احکامی دیگر از نماز تحقیقی درباره ی اثرات معنوی نماز ( مناسب برای دانش آموزان ) متن کامل نمایشنامه ی « نماز صبح » آیاتی از قرآن که به نماز اشاره فرموده است ( بخش اول ) چهل حدیث درباره نماز از معصومین علیهم السلام ( چهل حدیث 1 )
تا که قبول افتد و که در نظر آید
wWw.Kosar14.IR
نماز در نهج البلاغه
در مقاله ی حاضر ابتدا به جایگاه نماز پراخته شده است سپس مختصری درباره ی نماز در ادیان گذشته بیان شده است و در ادامه با بیان آیات قرآن کریم در خصوص نماز و ویژگی های نماز گزاران ، اثرات و پیامد های اقامه نماز با ذکر آیه مربوطه مطرح شده است هم چنین مختصری از وظایف مسلمانان در خصوص نماز ، اشاره ای به معنای اقامه ی نماز و این که قرآن اقامه نماز را با چه معانی و در کنار کدام اعمال دیگر آورده است نیز بیان گردیده است و در کل با قرائت آیات مربوط به نماز در قرآن کریم ما را در ضمن آگاهی بیشتر در قبال نماز و نقش ما در ایفای نماز را متذکر می شود.
نماز یاد و ذکر خداوند تبارک و تعالی است. نماز است که انسان را از فحشا و منکر باز می دارد و نماز واقعی معارج مؤمن است. نماز بهترین و والاترین روش تربیت انسان است از مقدمات تا انجام و اختتام نماز بنگریم تماماً به ما درس می دهد ما را تربیت می کند تا در امور فردی و اجتماعی خود چگونه زندگی کنیم بی دلیل نیست خداوندتبارک و تعالی آن را برای مؤمنان در اوقات خاص واجب فرموده است. « إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا » حال می خواهیم ببینیم که در نهج البلاغه که از آن تعبیر به « دون کلام خالق و مافوق کلام مخلوق » لقب داده شده است. صاحب آن کلام ارزشمند کسی است که وقتی به نماز می ایستد آن چنان غرق راز و نیاز با خالق خویش است که وقتی تیر را از پای مبارکشان بیرون می آورند و ایشان همچنان مشغول عبادت و نماز خویش می ماند. درباره ی نماز چه فرمایشاتی دارد ؟ و با استفاده از کلام حضرت امیر المؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه به جایگاه ارزشمند و والای نماز بیش از پیش واقع شویم. ان شاء الله لذا در این مقاله بخشی از توصیه های نهج البلاغه را درباره ی نماز جمع آوری کرده و ارائه می نماییم تا ما هم بتوانیم سهم اندکی در این کار عبادی جامع و کامل ایفا نماییم امید که مقبول حضرت حق تعالی قرار بگیرد و با خواندن این فراز ها از نهج البلاغه که تذکر و یادآوری نیز برایمان خواهد بود. بیش از پیش در انجام فریضه ی نماز موفق باشیم و بتوانیم به آن مدارجی که مد نظر است نایل بشویم . ان شاء الله
نماز : اولين سوال و حساب در قیامت از نماز است. امام صادق علیه السلام فرمونده اند : « أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلاةُ فَإِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ سَائِرُ عَمَلِهِ وَ إِذَا رُدَّتْ رُدَّ عَلَيْهِ سَائِرُ عَمَلِهِ . اولين چيزي كه از عبد به حساب كشيده مي شود نماز است اگر قبول شود بقيه اعمالش پذيرفته است و اگر مرود گردد بقيه اعمالش نيز مرود است . » هر چند نماز جایگاهی فوق العاده برای دنیا و آخرت ما دارد بنا بر این جای شک نیست که برای نفع فردی و اجتماعی مان باید به این وظیفه ی دینی عمل کنیم. علاوه بر آن مطالعه درباره نماز بالاخص تلاوت آیات قرآن کریم در خصوص نماز به ما هم تذکر و یادآوری است و هم ما را با انرژی و اراده ی بیشتری در این امر مهم رهنمون می سازد. لذا ابتدا به تاریخچه ای از نماز در سایر ادیان اشاره می کنیم و سپس به سفارشات قرآن درباره ی نماز می پرازیم.
حضرت عیسی (ع) می گوید: «. . . و اوصانی بالصلوة والزكاة ما دمت حیا; و مرا توصیه به نماز و زكات مادام كه زنده ام كرده است . »
و در چند جای قرآن سخن از میثاق بنی اسرائیل است كه بخشی از مواد آن اقامه نماز است.
در آیین مقدس اسلام نیز «نماز» جایگاه ویژه ای دارد و در قرآن كریم بر آن تاكید فراوان شده است .در این كتاب الهی وظایفی برای مسلمانان، در مقابل نماز مقرر شده است . این وظایف عبارتند از : 1- برپایی نماز 2- پاسداشت حریم نماز3- كمك گرفتن از نماز 4- امر به نماز هم چنین در قرآن كریم، اقامه نماز با ویژگی های ذیل مطلوب است : الف - برپا داشتن نماز، با نشاط و شادابی ب - اهتمام به نماز و وقت فضیلت آن ج - نماز با خشوع د - دوام در نماز هـ - گسترش و مطرح كردن نماز در جامعه. با توجه به پیشینه ی بحث می خواهیم بدانیم در نهج البلاغه درباره ی نماز چه توصیه هایی شده است. البته قبل از آن یک معرفی اجمالی از نهج البلاغه نیز داشته باشیم تا در ادامه به بحث نماز در نهج البلاغه بیشتر بپردازیم.
این کتاب مشتمل بر خطبه ها، نامه ها، فرمان ها، حکمت ها و کلمات قصار حضرت علی، امیر مومنان علیه‌السلام به عربی می باشد. البته مطالب و بیانات آن حضرت در زمان رسول خدا، در جنگ ها، در نمایندگی حضرت از طرف رسول الله در شهرها و بلاد مختلف، ثبت و ضبط نشده ... حتی مطالبی را که با موافقت خلفا، بیان می کرد، باز هم ثبت نشده بلکه نهج البلاغه فقط برخی از مطالب امام علیه السلام، از دورانی است که به ریاست ظاهری رسیده و گلچینی از بیانات و فرمایشات حضرت است که مولف کتاب (سید رضی) از سال 400 هـ ق، به جمع آوری آن که برای هدف خود ما (راه بلاغت) مفید می دانست ضبط و به رشته تحریر در آورد.
محمد بن ابی احمد، کنیه اش ابوالحسن و ملقب به "رضی" و مشهور به "سید رضی" و شریف رضی از علمای بزرگ شیعه و از شعرای بزرگ زمان خود که در سال 359 هـ ق در بغداد متولد شد. نسب او با پنج واسطه به امام موسی بن جعفر علیه السلام می رسد. ریاست و نقابت سادات علوی، حتی در زمان پدرش به او محول شد. سخنان آن حضرت در این کتاب بر مدار سه اصل است : باب اول: خطبه ها و اوامر باب دوم: نامه ها و رسائل و وصایا باب سوم: کلمات قصار، حکمت آمیز و مواعظ.
این کتاب، به جهت اینکه سخنان و نامه ها و نامه های امام اول شیعیان را داراست، در بین شیعه، اهمیت و رواج فوق العاده ای داشته و آن را بعد از قرآن کریم، مهمترین کتاب می دانند. در بین اهل تسنن نیز، به علت فصاحت و بلاغت بی نظیرش، مورد توجه بسیاری از علمای آنها بوده و هست. ساختار نهج البلاغه، سخنانی شگفت انگیز در مورد توحید، عدل، خلقت، زن و مرد، تقوا، مذمت دنیا، شیطان، نکوهش بعضی از صحابه پیغمبر، امتیازات خاندان رسالت، اوصاف متقین، مومنین، منافقین، توضیح بعضی از آیات قرآن، درباره بنی امیه، یاد مرگ، دولتها و ملتها، اوصاف آل محمد، فضائل و رذایل اخلاقی، مشاوره، توبه، توکل، شکر و کفر نعمت، عاقل و جاهل، انواع جهاد، راه آسایش دنیا، عدالت و صدها موضوع دیگر است که هر کدام تشنگان معرفت را سیراب خواهد کرد. سخنان حضرت در طرح اینگونه بحث ها، همچون قرآن کریم است که به زبان موعظت، از هر پدیده محسوس یا معقولی نمونه ای روشن و قابل درک در جلوی چشم شنونده قرار می دهد، بعد کم کم و آرام آرام، او را با خود به سر منزلی میبرد که باید بدان برسد. (به درگاه خدا و آستان پروردگار! )
در نهج‌البلاغه چنین آمده است « خداوند بندگان مؤمن را با نمازها و زکاتها و روزه‌های دشوار از کبر و خودبینی محافظت و حراست می‌کند به پیکر آنان آرامش می‌بخشد، به دیدگان آنان فروتنی می‌دهد، نفس آنان را رام می‌سازد، دل‌های آنان را افتادگی می‌آموزد و خودپسندی را از آنان دور می‌کند. »
1- نقش اساسی نماز و اهتمام به نماز : حضرت علی(ع) ضمن تأکید بر امر نماز، از عوامل سقوط دوزخیان نخواندن نماز برمی‌شمرد و می‌فرماید :
« تعاهدوا امر الصلاة و حافظوا علیها و استکثروا منها و تقربوا بها فانها «کانت علی المؤمنین کتاباً موقوتاً » الا تسمعون الی جواب اهل النار حین سئلوا: «ما سئلکم فی سقر؟ قالوا: لم نک من المصلین.» و انها لتحت الذنوب حت الورق و تطلقها. اطلاق الربق و شبهها رسول الله - صلی الله علیه و آله و سلم - بالحمة تکون علی باب الرجل فهو یغتسل منها فی الیوم واللیلة خمس مرات فما عسی ان یبقی علیه من الدرن»
« مردم! نماز را برعهده گیرید و آن را حفظ کنید، زیاد نماز بخوانید و با نماز خود را به خدا نزدیک کنید. نماز فریضة واجبی است که در وقت‌های خاص بر مؤمنان واجب گردیده است. آیا به پاسخ دوزخیان گوش فرا نمی‌دهید آن هنگام که از آنها پرسیدند: چه چیز شما را به دوزخ کشانده است؟ گفتند: ما از نمازگزاران نبودیم. همانا نماز! گناهان را چونان برگ‌های پاییزی فرو می‌ریزد و غل و زنجیر گناهان را از گردن‌ها می‌گشاید. پیامبر اسلام(ص) نماز را به چشمه آب گرمی که بر درِ سرای مردی جریان داشته باشد تشبیه کرد. اگر روزی پنج بار خود را در آن شستشو دهد، هرگز چرک و آلودگی در بدن او نماند. »
به حضرت علی(ع) عرض شد: نظر شما درباره کسی که نماز نمی‌خواند چیست؟ آن حضرت فرمودند: کافر است.
بر اهتمام به نماز نوجوانان نیز تأکید فراوانی شده است: «عملوا صبیانکم الصلوة و خذوهم بها اذا بلغوا الحلم» به کودکان نماز بیاموزید و آن را به هنگام بلوغ بر ترک نماز مؤاخذه کنید .
« اذا عقل الغلام و قرا شیئاً من القران علم الصلوة» «هرگاه پسربچه به حد رشد برسد و مقداری از قرآن را بخواند، باید به او نماز آموخته شود. »
نماز را در وقت خودش به جای آر، نه این که در بیکاری زودتر از وقتش بخوانی و به هنگام درگیری و کار، آن را تأخیر بیندازی و بدان که تمام کردار خوبت در گرو نماز است.
« همانا کسانی از مؤمنان حق نماز را شناختند که زیور دنیا از نماز بازشان ندارد و روشنایی چشمشان یعنی اموال و فرزندان مانع نمازشان نشود . خدای سبحان می‌فرماید: «مردانی هستند که تجارت و خرید و فروش، آنان را از یاد خدا و برپا داشتن نماز و پرداخت زکات باز نمی‌دارد. »
رسول خدا (ص) پس از بشارت به بهشت خود را در نماز به زحمت می‌انداخت، زیرا خداوند به او فرمود: «خانواده خویش را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شکیبا باش. پس پیامبر(ص) در پی خانواده خود را به نماز فرمان می‌داد و خود نیز در انجام نماز شکیبا بود. »
نماز دربرگیرنده آثار و برکاتی است. با توجه به فرمایشات حضرت علی(ع) به بیان برخی از موارد آن می‌پردازیم :
الف - نماز علامت ایمان: « قال النبی صلی الله علیه وآله: علم الایمان الصلوة فمن فرغ لها قلبه و قام حدودها فهو مؤمن». « رسول خدا فرموده است: نماز پرچم و علامت ایمان است. پس هر کس قلبش را آمادة نماز کند و حد و حدود آن را رعایت کند، مؤمن است .»
ب- نماز، جدایی از کبر: حضرت علی(ع) در این که نماز باعث می‌شود فرد از کبر پیراسته شود، فرمودند: «فرض الله... والصلوة تنزیها عن الکبر و الزکوة تسبیباً للرزق» «خداوند برای وارستن از کبر نماز را و برای رویش روزی زکات را مقرر کرده است. »
پ - ارزش نماز و تأثیر بر کارهای دیگر: «واعلم ان کل شی‌ء من علمک تبع لصلوتک» « و بدان که هر کار دیگرت در ارزش تابع نمازت خواهد بود.»
ت - نماز، نزول رحمت : « لو یعلم المصلی ما یغشا من الرحمة لما رفع راسه فی السجود» «اگر نمازگزار بداند که چه هاله‌ای از جلال خدا او را فرو می‌پوشاند، هرگز دوست ندارد که سر خود را از سجده‌اش بردارد. »
ث - نماز و آمرزش: امام علی(ع) می‌فرمایند: هر کس نماز را با معرفت به حق آن به جای آورد، آمرزیده می‌شود .
ج - نماز و اصلاح گناهان: « و قال علیه‌السلام: ما اهمنی ذنب امهلت بعده حتی اصلی رکعتین واسال الله العافیة»
با مرور در فرمایشات حضرت علی علیه السلام در خصوص نماز متوجه جایگاه و ارزش عبادی نماز می شویم. چرا که نماز ما را با خالق مان مرتبط می کند و با تداوم این ارتباط انسان خاکی واقعاً افلاکی می شود. هر چند باید مراقبت داشت که شیطان با وسوسه های خود این ارتباط را قطع نکند. باید با امر به معروف اطرافیان خودمان را نیز به سمت این عمل عبادی که دستور خداوند متعال است هدایت کنیم. و بتوانیم به نحو مطلوب نماز را در جامعه اقامه کنیم. تا اثرات و برکات نماز بر جامعه نمایان شود. و رحمت الهی شامل همگان گردد با استفاده از آیات قرآن که دائماً به ما تذکر می دهد و یادآوری می کند که از نماز غافل نشویم نماز را با حضور قلب برای تشکر از نعمات الهی به پا داریم. نهج البلاغه نیز در این خصوص روحیه بخش است انرژی مضاعفی به ما می دهد باشد که ان شاء الله در سایه ی اقامه نماز به آسایش هر دو گیتی نایل شویم و بدور از ترس و دلهره و استرس و فشارهای روانی به تماشای قدرت و عظمت و در عین حال لطف و رحمت الهی در عرصه هستی بپردازیم و از خداوند متعال بخواهیم که این حلاوت و شیرینی ارتباط با خودش را در ما پایدار بدارد و خودمان و ذریه مان را نیز نماز گزار قرار بدارد و همگی ما را در پیشگاه عدل الهی خویش در روز قیامت رو سفید و جزء مصلین محشور بفرماید. ان شاء الله
*********************************************************
قرآن
*********************************************************
عترت
*********************************************************
نماز
*********************************************************