سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 113 :
مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَنْ يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ وَلَوْ كَانُوا أُولِي قُرْبَى مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ

فارسی=

براي پيامبر (صلي اللّه عليه و آله و سلّم) و مؤ منان شايسته نبود كه براي مشركان (از خداوند) طلب آمرزش كنند، هر چند از نزديكانشان باشند، پس از آنكه بر آنها روشن شد كه اين گروه اصحاب دوزخند .

ترکی =

خبر وئرنی چئون ( نبی ) و اُ کس لر کی ایمان گئتیریب لر ( شایسته ) دئیل کی مُشرک لریچون استغفار ائلیه لر ( آللاهدان اُلاریچون مغفرت و رحمت ایستیه لر ) - وَلو ( حتی ) کی اُلارین یاخین کسان ( و فامیل لرین نَن ) اُلا لار ! - اُنّـآن سئورا کی اُلاریچون معلوم ( و تبین ) اُلا کی دوزدندی کی اُلار « جَحیم » ( جهنَّم اُتی نین اصحابی و ) یولداش لاری دی لار!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 114 :
وَمَا كَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ

فارسی=

و استغفار ابراهيم براي پدرش (عمويش آزر) فقط بخاطر وعده‏ اي بود كه به او داده بود (تا وي را به سوي ايمان جذب كند) اما هنگامي كه براي او روشن شد كه وي دشمن خدا است از او بيزاري جست، چرا كه ابراهيم مهربان و بردبار بود .

ترکی =

« ابراهیم » ئین استغفاری کی آتاسی ( - آزر - عمو سی ) نا ائله دی، بونا گئورئی دی کی اُنا وعده وئرمیش دی کی ( آللاهدان اُنا غفران و باغیش دان ماق ایستیه ) ، اُندا کی اُنا ( ابراهیمآ ) معلوم اُلدی کی دوزدندی کی اُ ( آزر ) آللاهین « عَدُوُّی » ( و دشمنی ) دی اُنّـآن « تبری» ( و اوزاغ اُلماق و برائت) ائله دی ؛ دوزدندی کی ابراهیم حتمی دَن چوخ ایستیئن ( و مهربان ) و حَلیمی دی!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 115 :
وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِلَّ قَوْمًا بَعْدَ إِذْ هَدَاهُمْ حَتَّى يُبَيِّنَ لَهُمْ مَا يَتَّقُونَ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

فارسی=

چنان نبوده كه خداوند قومي را پس از هدايت (و ايمان) مجازات كند مگر آنكه آنچه را كه بايد از آن بپرهيزند براي آنان بيان نمايد (و آنها مخالفت كنند) زيرا خداوند به هر چيزي دانا است .

ترکی =

و بوجور دئیل دی کی الله بیر قومی ضلالته چئکه اُنّـآن سئورا کی اُلاری هدایت ائله دی! حتّی کی اُلارا تبیّن ( و معلوم ) ائلیه اُنی کی اُنّـآن گرئح قورخا لار ، دوزدندی کی الله هر هامّی شئی لره عالم ( و چوخ آییق ) دی.

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 116 :
إِنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ

فارسی=

محققا و منحصرا ملک و پادشاهی آسمانها و زمین از آن خداست که خلق را زنده کند و بمیراند، و شما را جز خدا سرپرست و یاوری نیست .

ترکی =

دوزدندی کی حتمی دَن و فقط گئوی لرین و یئرین مُلکی ( و حاکمیتی ) آللاهین دی ! ( اُ الله دی کی خلقی ) دیریل دیر و عولدی ریرر و سئوزوچون « الله » دان سوؤآی بیر « وَلی » ( یولداش و کمک ائلین و ) نُصرت وئرن یئوخدی !

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 117 :
لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِيمٌ

فارسی=

خداوند رحمت خود را شامل حال پيامبر، و (همچنين) مهاجران و انصار كه در زمان عسرت و شدت (در جنگ تبوك) از او پيروي كردند، نمود، پس از آنكه نزديك بود دلهاي گروهي از آنها از حق منحرف شود (و از ميدان جنگ باز گردند) سپس خدا توبه آنها را پذيرفت كه او نسبت به آنان مهربان و رحيم است .

ترکی =

قطعی دَن آلله قعید دی نبی یئه ساری و هجرت ائلین لره و نُصرت وئرن لره ( انصارآ ساری قعید دی هَمَن ) اُ کس لر کی اُنّـآن تبعیت ( و اطاعت ) ائله دی لر اُ چئتین زامان ( و ساعت دآ – تبوک غزوه و دعواسیندا ) کی یاخینی دی بیر عِدَّه اُلارین قلب لری انحرافآ چئکیله ؛ ( و جنگی دَن قعیده لر ) اُنّـآن سئورا ( الله ) اُلارا ساری قعید دی  ( و اُلارین توبه لرین قبول ائله دی ) دوزدندی کی اُ ( الله ) اُلاریچون رئوف و رحم ائلین دی .

توضیح =

تاب الله : آللاهین تابی و قعید مئگی بوجور دی کی بیر کس کی آللاهی نافرمان لیق و گوناه ائلیئیر ، اول آللاه اُنّـآن عوز چئوئیریر ، و اُ زامان کی آللاه بنده سینه ساری قعیده اُ بنده سینه توفیق وئریر کی اُ دا آللاها ساری قعیده و توبه ائلیه و الله دا اُنین توبه سین قبول ائلیئیر!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 118 :
وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ

فارسی=

و [نیز رحمتش] شامل حال آن سه نفری [بود] که [با بهانه تراشیِ واهی از شرکت در جنگ] بازمانده بودند [و همه مسلمانان به دستور پیامبر با آنان قطع رابطه کردند] تا جایی که زمین با همه وسعت و فراخی اش بر آنان تنگ شد و [از شدت غصه، اندوه و عذاب وجدان] دل هایشان هم در تنگی و مضیقه قرار گرفت، و دانستند که هیچ پناهگاهی از خدا جز به سوی او نیست؛ پس خدا به رحمتش بر آنان توجه کرد تا توبه کنند؛ زیرا خدا بسیار توبه پذیر و مهربان است .

ترکی =

و اُ اوچ نفر اُ کس لر دَن کی خلاف ائله دی لر ( و تبوک غزوه سین نَن قالدی لار، رَحم ائله دی! ) حتّی اُ وَخ کی یئر اُ وُسعتی نَن اُلاریچون داریش دیق اُلدی، و ئوز اؤرئح لری دَه ( کی مسلمان لار اُلار دان قطع رابطه ائله دی لر اُنین عذابی نان ضیق و ) داریش دیق اُلدی ، و بیل دی لر دوزدندی کی آللاه دان سوؤآی آیری « ملجأ » ( و پناه وئرن ) یوخدی إلّـآ کی ( آللاهین ) ئوزینه ساری ( پناه آپارا لار ) ؛ اُنّـآن سئورا ( آلله ) اُلارا ساری قعیدی کی اُلار دا « توبه » ائلیه لر ، دوزدندی کی « الله » اُ هَمَن چوخ توبه آلان ( و توبه قبول ائلین و ) رحم ائلین دی.

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 119 :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ

فارسی=

ای کسانی که ایمان آورده اید! از خدا پروا کنید و با صادقان باشید [صادقانی که کامل ترینشان پیامبران و اهل بیت رسول بزرگوار اسلام هستند .]

ترکی =

آی اِی اُ کس لر کی ایمان گئتیریب سوز آللاه دان ( و اُنین مُجازاتی نان ) قورخون ( تقوا اهلی اُلون ) و « صادق » لاری نان اُلون.

توضیح =

تقوا : بو دی کی انسان یعلیک اُلا آللاهین احکامین و حلال و حرامین کی بویورب دی اُلارا عمل ائلیه و رعایت ائلیه و بیله کی اَیئم یعلیک اُلماسا و جایسا آللاهین عدالتی و وعده سی ایجاب ائلیئیر کی مُجرم لری ، ظالم لری و گوناه ائلین لری مُجازات ائلیه و بوجور آلاهین یولینا گئدمئگی نَن ( صراط مستقیم ) دَه آللاهین نعماتی نئه  ، رحمتین نئه  و بهشتی نئه  دَه یئتیشئر؛ بو یعلیک اُلماق و « تقوا » بودور!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 120 :
مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَلَا يَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ

فارسی=

شایسته نیست که اهل مدینه و بادیه نشینانی که پیرامون آنانند، از رسول خدا تخلف کنند؛ و آنان را نسزد که به سبب پرداختن به خویش از حفظ جان او [در شداید و سختی ها] دریغ ورزند؛ زیرا هیچ تشنگی و رنج و گرسنگی در راه خدا به آنان نمی رسد، و در هیچ مکانی که کافران را به خشم می آورد، قدم نمی گذارند، و از هیچ دشمنی انتقام نمی گیرند [و با نبرد با او به کام دل نمی رسند] مگر آنکه به پاداش هر یک از آنان عمل شایسته ای در پرونده آنان ثبت می شود؛ چرا که خدا پاداش نیکوکاران را تباه نمی کند .

ترکی =

« مدینه » اهلینه و اُ « عرب » لرَهَ کی اُنین حولین دا دی لار شایسته دئیل کی آللاهین رسولین نان تَخلُّف (  و نا فرمان لیق ) ائلیه لر و ( بوجور یاخچی دئیل کی ) ئوز نفسی ( و جان ) لارین اُنین جانین نان قاباخ بیله لر ! بو ایش بونا گئوره دی کی اُلارآ هئچ سوسوز لیق یئتیش میر و نئه چئتین لیق و نئه دَه آج لیق آللاه یولیندا یئتیش میر و نئه هئچ بیر یئره قدم قوئی میل لار کی کافر لری غیظه ( و آجی لیقا ) گئتیریرر و نئه دَه هئچ انتقامی کی « عَدوّ» ی دَن آلمیل لار ، إلّـآ کی اُلاریچون صالح لی عمل ( لر ) یازی لیر ؛ دوزدندی کی « الله » هئچ مُحسن ( یاخچی لیق ائلین ) لرین « أجر» ئین ضایع ائله میر!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 121 :
وَلَا يُنْفِقُونَ نَفَقَةً صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً وَلَا يَقْطَعُونَ وَادِيًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

فارسی=

و هیچ مال کوچک و بزرگی را هزینه نمی کنند و هیچ سرزمینی را [برای نبرد با دشمن یا انجام کار خیری] نمی پیمایند مگر آنکه در پرونده اعمالشان ثبت می شود، تا خدا به آنان [نسبت به همه اعمالشان] با معیار گرفتن بهترین عملی که همواره انجام می دادند، پاداش دهد .

ترکی =

و نئه دَه بیر « نفقه » ( کی خرج ائلیل لر و ) آز و نئه چوخ اُلا ( آللاه یولیندا ) انفاق ائلیل لر  و نئه بیر وادی ( و یئری کی ) گئدیل لر إلّـآ کی اُلاریچون یازی لیر،  بونا گئوره کی آللاه اُنّـآن یاخچی اُ ایش لری کی گعوریر دی لر جزا ( و مزد و پاداش ) وئره!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 122 :
وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ

فارسی=

و مؤمنان را نسزد که همگی [به سوی جهاد] بیرون روند؛ چرا از هر جمیعتی گروهی [به سوی پیامبر] کوچ نمی کنند تا در دین آگاهی یابند و قوم خود را هنگامی که به سوی آنان بازگشتند، بیم دهند، باشد که [از مخالفت با خدا و عذاب او] بپرهیزند .

ترکی =

و مؤمن لره شایسته دئیل کی هامّی لیقا ( جهادا ) چیخالار ، اُندا نیئه ؟! بیر نفر ( و عِدَّه ) هر هامی فرقه لر اُلاردان کُچ میل لر کی  بیر طایفه اُلا لار (و) دین دَه « تفقه » ( و تدبُّر ) ائلیه لر و بونا گئوره کی اُ وَخ کی قوم لری قعیدّی اُلارین یان لارینا ، اُلاری « انذار » ائلیه لر بلکه اُلار دا ( آللاهین مخالفتین نَن و عذابی نان بر حَذر و ) کنار اُلا لار!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 123 :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ

فارسی=

ای اهل ایمان، با کافران از آنان که با شما نزدیکترند شروع به جهاد کنید و باید کفار در شما درشتی و نیرومندی و قوت و پایداری حس کنند، و بدانید که خدا همیشه با پرهیزکاران است .

ترکی =

آی اُ کس لر کی ایمان گئتیریب سوز مقاتله ( و جهاد ) ائلیون اُ کس لر کافر لر دَن کی سوزا یاخین اُلیل لار و گئرح سوزدا بیر « غلظت » ( و قدرت گئوره لر و ) تاپا لار و بیلون دوزدندی کی الله متقی لرین نَن دی ( اُ کس لر کی آللاهین اوامرین نَن یعلیک دی لر کی مخالفت ائله میه لر).

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 124 :
وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ أَيُّكُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِيمَانًا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَهُمْ يَسْتَبْشِرُونَ

فارسی=

و هنگامی که سوره ای نازل شود، برخی از منافقان به اهل ایمان گویند: این سوره، ایمان کدام یک از شما را افزود؟ ولی کسانی که ایمان آورده اند این سوره بر ایمانشان افزود، و آنان [از نزول این سوره] شادمان می شوند .

ترکی =

و اُ زامان کی بیر « سوره » ( قرآنی ) نازل اُلور اُندا اُ ( منافق ) لار دان بیر عِدَّه دئیر : هانکی سوزون ایمانی اضافه اُلدی ؟!  امّـآ اُ کس لر کی ایمان گئتیریب لر اُلارین ایمان لارین اضافه ائلیئیر و اُلار ( بو سوره نین نازل اُلماقین نان ) شادلیق ائلیل لر!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 125 :
وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ

فارسی=

و اما آنها كه در دلهايشان بيماري است پليدي بر پليديشان افزود و از دنيا رفتند در حالي كه كافر بودند .

ترکی =

و امّـآ اُ کس لر کی قلب لرینده « مرض » ( نفاق ) واردی اُلارا بیر« رِجس» اُ رجسی لرینه ( و پیس لیق لرینه ) اضافه اُلدی و عولدی لر بو حالین نان کی کافری دی لر.

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 126 :
أَوَلَا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُونَ

فارسی=

آیا نمی بینند که در هر سال یک بار یا دو بار [به وسیله جهاد یا پیش آمدهای دیگر] آزمایش می شوند، ولی نه توبه می کنند ونه پند می گیرند .

ترکی =

بئیه؟! اُلار گئور میل لر کی هر ایلدَه بیر دفعه یا ایکی دفعه امتحان اُلول لار؟ اُنّـآن سئورا اُلار نه توبه ائلیئل لر و نئه دَه اُلار مُتذکر اُلول لار!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 127 :
وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ نَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ هَلْ يَرَاكُمْ مِنْ أَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ

فارسی=

و چون سوره‏ اى نازل شود بعضى از آنان به بعضى ديگر نگاه مى كنند [و مى‏ گويند] آيا كسى شما را مى ‏بيند سپس [مخفيانه از حضور پيامبر] بازمى‏ گردند خدا دلهايشان را [از حق] برگرداند زيرا آنان گروهى هستند كه نمى‏ فهمند

ترکی =

و اُ زامان کی بیر « سوره » ( قرآنی ) نازل اولور اُ ( منافق لرین ) بعضی سی ، بعضی لرینه باخیل لار ( و دئیل لر : ) بئیه؟ سوزی بیر کس گئوریرر ؛ اُنّـآن سئورا ( رسولین حضورین نان قعیدیل لر و )  انصراف وئریل لر ، « الله » اُلارین قلب لرین دوندَره ( چوئیره ) بونا گئوره کی اُلار بیر عِدَّه ( و قومی ) دی لر کی فهم ائله میل لر!

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 128 :
لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ

فارسی=

رسولي از خود شما به سويتان آمد كه رنجهاي شما بر او سخت است، و اصرار به هدايت شما دارد و نسبت به مؤ منان رئوف و مهربان است .

ترکی =

قطعی دَن سوزوچون « رسول » ئوزوز دان گئلدی! اُنّلاری کی سوزی رنج وئریر اُنیچون چئتین دی! و سوزوچون « حریص » دی ( کی هدایت اُلا سوز! ) و مؤمن لریچون « رئوف » ( رأفت لی و رَحم لی و چوخ ) مهربان دی.

سوره ی مبارکه ی توبه ؛ آیه ی شریفه 129 :
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ

فارسی=

اگر آنها روي (از حق) بگردانند (نگران مباش) بگو خداوند مرا كفايت مي‏كند هيچ معبودي جز او نيست، بر او توكل كردم و او پروردگار عرش بزرگ است .

ترکی =

و اَیئم اُلار عوز چوئیر دی لر ؛ اُندا دِه : « حَسبی الله » ( آللاها منه کافی دی ) ، هئچ إله اُنّـآن سوؤآی یوخدی ، من اُنا « توکُّل » ائله میشم! و اُ ( الله ) عظمت لی « عرش » ئین « رَبِّی» ( و آللاهی ) دی!