سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه  113 :
وَقَالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصَارَى عَلَى شَيْءٍ وَقَالَتِ النَّصَارَى لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلَى شَيْءٍ وَهُمْ يَتْلُونَ الْكِتَابَ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ

فارسی

ویهودیان گفتند: نصرانی ها بر آیین و روش درستی نیستند و نصرانی ها گفتند : یهودیان بر آیین و روش درستی نیستند، در حالی که همه آنان کتاب [آسمانی] را می خوانند [که هر دو آیین در زمان مخصوص به خود درست و بر حق بوده] کسانی که نادانند [هم چون مشرکان] سخنی مانند سخن آنان [درباره آیین مسلمانان] گفتند؛ پس خدا روز قیامت در میان آنان درباره آنچه با هم اختلاف می کردند، داوری می کند .

ترکی

یهودی لار ددی لر : مسیحی لر بیر شئ دَئیل لر و مسیحی لر ده ددیلر یهودی لر بیر شی دَئیل لر و ( بوحالی نان کی ) اوزلری کتاب ( إلاهی ) اُخئیل لار ائلئه بوجؤر دا او کس لر کی بیرشئ بیلمیلّر ( مؤشرئک لر) اولارین دانشیق لاری تکئین دِئیل لر. پس آلله دآ قیامت گؤنی اُلارین آراسئیندا حؤکم وئرئجک ( قضاوت ائلیه جک) اولارین کی ائیچینده ائختلاف ائلیردی لر.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 114 :
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَسَعَى فِي خَرَابِهَا أُولَئِكَ مَا كَانَ لَهُمْ أَنْ يَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِينَ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ

فارسی

چه كسي ستمكارتر از كساني است كه از بردن نام خدا در مساجد او جلوگيري مي‏كنند و سعي در ويراني آنها دارند، شايسته نيست آنان جز با ترس و وحشت وارد اين كانونهاي عبادت شوند، بهره آنها در دنيا رسوائي و در سراي ديگر عذاب عظيم است .

ترکی

و کیم ظولمئلی دی او کَسدن کی آللاهین مسجدلرین ده قؤیمیآ اوردا آللاهین آدی دئیله و اورانین خراب ائله مئینه تلاش ائلیه ،  اولار نباید کی مسجدلره گیره له مئگر( اورئح لری) قورخینان اؤلا ، اؤلارئچون دونیادا خاری (ذلّت و روسوائی) واردی و آخرت ده چوخ بئوئیک ( عظیملی ) عذاب واردی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 115 :
وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

فارسی

مشرق و مغرب هر دو ملک خداست، پس به هر طرف روی کنید به سوی خدا روی آورده‌اید، که خدا (به همه جا) محیط و (به هر چیز) داناست .

ترکی

و غرب و شرق ( عالم ) آللاهیندی پس هر جهته اوز چئورئه سوز پس بیلون کی آللاهین اوزینه  چونئیب سوز دوزدندی آلله چُخ وسعت ورئن و عالیم دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه  116 :
وَقَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ بَلْ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ

فارسی

و (يهود و نصاري و مشركان) گفتند خداوند فرزندي براي خود انتخاب كرده است منزه است او بلكه آنچه در آسمانها و زمين است از آن او است و همه در برابر او خاضعند .

ترکی

و ددیلر : آلله اولاد ( اوشاق) أوزینه توتوب دی آلله پاک ( و پاکیزه) دی ، بلکه هر نئه یئرده و گؤئیلرده واردی اونون دی و هامی دا اونا ( الله ها) خاضع دیلر ( فرمانبر دیلر)

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه117 :
بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ

فارسی

[بی سابقه ماده، مدت و نقشه] پدیدآورنده آسمان ها و زمین است. وهنگامی که فرمان به وجود آمدن چیزی را صادر کند فقط به آن می گوید: «باش». پس بی درنگ می باشد .

ترکی

( الله) یئر و گؤئیلری باشدئیب ( عمله گئتیریب ، خلق ائلئیب) و هر وخ بیر ائیشه أمر ائلیه ( أراده ائلیه ) پس فقط اونا دیئر: « أول » پس اودا تئز وجوده گئلیر. ( خلق أولور)

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 118 :
وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ لَوْلَا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينَا آيَةٌ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ

فارسی

و کسانی که نادان و ناآگاهند، گفتند: چرا خدا با ما سخن نمی گوید یا نشانه و معجزه ای برای ما نمی آید؟ گذشتگان آنان نیز مانند گفته ایشان را گفتند؛ دل هایشان [در تعصّب، لجاجت، عناد و نادانی] شبیه هم است. تحقیقاً ما [به اندازه لازم] نشانه ها را برای اهل باور بیان کرده ایم .

ترکی

و اؤ کس لر کی بیلمیلّر ( ناداندی لار) دِدیلر: نئیه آلله بیزی نَن ( مؤستقیم و مؤقابل) دانیش میر؟ یا دا کی نیئه بیزه بیر نیشانه ( آیه ) گئتیرمیر؟ إلئه بؤجوری اولاردان قاباقکی لار دا دئیردیلر ، سُئزلری بیردی و اورئح لریی ( عناددا ، نادانلیق دا ، تعصّوب و لجاجت) ده بیر بیرینا اؤخشئیر. بیز یقینّن آیاتی میزی  (نشانه لری میزی) واضح ( و آشکارآ) بیان ائله میشیق ( گؤرسد میشیق) او کسلره ( او قومه کی الله ها ) یقین وار لاری دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 119 :
إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ

فارسی

(ای پیغمبر) ما تو را به حق فرستادیم که مردم را (به نعمت بهشت) مژده دهی و (از عذاب جهنم) بترسانی، و تو مسئول کافران که به راه جهنم رفتند نیستی .

ترکی

( ای پیامبر) بیز قطعن سنئی حق أوزینّن یولّامیشیق کی ( بهشت نعمتلرئینه ) بشارت (مؤژده) ورئه سَن و ( جهنّم عذابی نن) قورخیدا سان و سَنن جهنّمه گئدن لردن سُرئیش میئه جئکلر.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 120 :
وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ

فارسی

هرگز يهود و نصاري از تو راضي نخواهند شد تا (بطور كامل تسليم خواسته‏ هاي آنها شوي و) از آئين (تحريف يافته) آنان پيروي كني بگو هدايت تنها هدايت الهي است، و اگر از هوي و هوسهاي آنها پيروي كني، بعد از آنكه آگاه شدهاي هيچ سرپرست و ياوري از ناحيه خدا براي تو نخواهد بود .

ترکی

( ای پیامبر) یهود و نئه ده مسیحی سنَّن راضی اولمیئه جک لر تا اولارئین میلّئه تین نن ( دین لرین نن کی چؤئیریب لر) تبعیّت ( پیروی) ائلیه سن ( اولارا) ده : دوزدندی کی آللاهین هدایتی همان ( دوز) هدایت دی و اَیئم ( ای پیامبر) اولارین ائیسته دیئک لرین نن (اطاعت و) تبعیّت ائلیه سن بونّان سورا کی سنه علم ( قرآنی) گئلیب اوندا سنه آلله دان یولداش و نه ده کؤمئک اؤلمیاجاق.

توضیحات

بوردا و قرآن کریم دَه چوخلی یئررَر ده او وخ کی آلله پیامبری خطاب ائلیب دوزدندی کی پیامبره بویورور امّـآ منظور بؤدی کی مؤسلمان لار إشئیده له و اولارآ عمل ائلیه له.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 121 :
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ أُولَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَنْ يَكْفُرْ بِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ

فارسی

کسانی که کتاب آسمانی به آنان عطا کرده ایم، آن را به طوری که شایسته آن است قرائت می کنند [و آن قرائت نمودن با تدبر و به قصد عمل است] اهل ایمان به آن [کتاب] هستند و کسانی که به آن کفر می ورزند فقط آنان زیانکارند .

ترکی

اؤ کس لره کی کتاب ( إلاهی) وئرمیشیق اُنی اؤخیللار اوجؤر کی اُنون اؤخیماقی نین حقین ( دقّـت ، تفکور و عمل ائله مئی نین) یئرینه یئتیریل لر اولاردی لار کی اؤ کتابی ( إلاهی یه ) ایمان وار لارئیدی و هر کس ده او کئتابا کؤفر ائلیه پس اؤلار همون زیانکار لار دیلار.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 122 :
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ

فارسی

اى بنى‏اسرائيل نعمتم را كه بر شما ارزانى داشتم و اينكه شما را بر جهانيان [هم زمانتان‏] برترى بخشيدم، ياد كنيد

ترکی

ای بنی اسرائیل منیم نعمت ئیمی یادوزا گئتیرون، هَمن نعمتی کی سوزا وردئیم و دوزدی کی من سوزی تمام عالم لره ( أوز زمان ئوز دا) فضیلت ( اوجالئیق) وردئیم.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 123 :
وَاتَّقُوا يَوْمًا لَا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئًا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا تَنْفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ

فارسی

از روزي بترسيد كه هيچكس به جاي ديگري جزا نمي‏بيند و هيچگونه عوضي از او قبول نمي‏گردد و شفاعت، او را سود نمي‏دهد و (از هيچ ناحيه) ياري نمي‏شوند .

ترکی

و قورخون اؤ گؤنَّن کی هئچ کسی بیر کسین یئرینه بیر ذرّه جزا وئرمئزده و ( او گؤنده گؤناه لارین پاک اؤلماقینا) هئچ شئی اونّان عوضی نئه قبول اؤلماز ، و اونا هئچ شفاعت فایدآ ورئمز ( جهنّمی اولماقی حتمی دی) و نئه ده ( هئچ) کؤمئک اولارئچون أولماز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 124 :
وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ

فارسی

و [یاد کنید] هنگامی که ابراهیم را پروردگارش به اموری [دشوار و سخت] آزمایش کرد، پس او همه را به طور کامل به انجام رسانید، پروردگارش [به خاطر شایستگی ولیاقت او] فرمود: من تو را برای همه مردم پیشوا و امام قرار دادم. ابراهیم گفت: و از دودمانم [نیز پیشوایانی برگزین]. [پروردگار] فرمود: پیمان من [که امامت و پیشوایی است] به ستمکاران نمی رسد .

ترکی

و اؤ زمان کی ابراهیمی امتحانا چئکدی اونون آللاهی بیر سری کلماتینن ( چئتین ایشئلرینن ) پس او دا ( أوزی آق لیقینان ، مؤفّقیّتی نن هامی سین) قوتاردی ( اؤنّان سورا آلله اونا) ددی: دوزدندی کی من سنی مردوما « امام » قوئیدیم ( ابراهیم) ددی: و منیم نسلیم نن ده (امام اولاجاق لار) ؟ ( الله) بویوردی : منیم (بو إمامتیم ، بو عهدیم) ظالمیلره یئتیش مئیئه جئک.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه125 :
وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ

فارسی

و [یاد کنید] هنگامی که ما این خانه [کعبه] را برای همه مردم محل گردهمایی و جای امن وامان قرار دادیم، و [فرمان دادیم:] از مقام ابراهیم جایگاهی برای نماز انتخاب کنید. و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه ام را برای طواف کنندگان و اعتکاف کنندگان و رکوع کنندگان وسجده گذاران [از هر آلودگی ظاهری و باطنی] پاکیزه کنید .

ترکی

و اؤ زمان کی بیتی (کعبه نی) قوردوق کی مردوم (اوردا) جمع أولآ لار ( عبادت ائلیه لر و اُرانی) امن ( و امان ) ائله دیق و ( ددیق: ) مقام ابراهیم نن أوزوزا مٌصلّا ( نمازقیلان یئر) توتون و ابراهیم و اسماعیل دان پیمان آلدیق کی منیم اؤوْئمی ( کعبه نی) طاهر ( پاکیزه ) ائلیون طواف ائلین لره ، اعتکاف ائلین لره (اؤردا قالان لارآ) و رکوعو سجود ائلین لره ( نماز قیلان لارآ).

توضیحات

آلله تبارک و تعالی بؤنا گؤره کی حضرت ابراهیم علیه السلامین آدیی یادلار دا قالآ و بیر نوعی اونین زحماتینن تشکور ائلیه کعبه مکرمّه ده اؤنوئچون بیر مقام قوروب « مقام ابراهیم» کی ائیندی ده تا قیامته جئک حاجی لار طواف دان سُرا مقام ابراهیمین دالین دا کعبیه طرف نماز قلیللار.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 126 :
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ

فارسی

و [یاد کنید] آن گاه که ابراهیم گفت: پروردگارا! این [مکان] را شهری امن قرار ده و اهلش را آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آورده اند از هر نوع میوه و محصول روزی بخش. خدا فرمود: [دعایت را درباره مؤمنان اجابت کردم، ولی] هر که کفر ورزد بهره اندکی به او خواهم داد، سپس او را به عذاب آتش می کشانم و آن بد بازگشت گاهی است .

ترکی

و اؤ زامان دا کی ابراهیم ددی: پروردیگارا !!! بو آبادینی ( مکّه نی) امن قرار وئر و روزی ائله محصولاتدان اونون اهلینه هر کئیمی کی اُلاردان آللاها و آخرت گؤنی نه ایمان گئتیره لر. ( الله بویوردی بو دوعوئون ائجابت اولدی ) و ددی: هر کس ده ( اورانین اهلینّن) کافرده اولسا اونی دا آزدان بهره مند ائلیه رَم اونّان سُرا او (جهنّم ) اوتین عذابینه چئکیلر و چوخ پیس یولدی.