سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 184 :
أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

فارسی

[در] روزهایی چند [روزه بگیرید]؛ پس هر که از شما بیمار یا در سفر باشد [به تعداد روزه های فوت شده] از روزهای دیگر [را روزه بگیرد]؛ و بر آنان که روزه گرفتن طاقت فرساست، طعام دادن به یک نیازمند [به جای هر روز] کفاره آن است. و هر که به خواست خودش افزون بر کفاره واجب، بر طعام نیازمند بیفزاید، برایش بهتر است و روزه گرفتن [هر چند دشوار و سخت باشد] اگر [فضیلت و ثوابش را] بدانید برای شما بهتر است

ترکی

نئچه سائیلی گؤنلر( اُروج توتون) پس هر کس سوزدان مریض اُلا یا مسافرت ده اُلا آیریی گؤنلرده اُ تعداد (یئرینه اُروج تونون) و اُ کس لر کی طاقتلری یوخدی اُروج توتالار اُنین یئرینه بیر مسکین آداما طعام ( غذا ) وئره پس هر کس بیر خِیردن اطاعت ائلیه پس اُ خیر ائیش اُونون ئوزینه خیراُلاجاق و ائیَم اُروج توتسوز سوزا خیردی ائیَم ( بونون خیری) بیلئیدوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 185 :
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

فارسی

ماه رمضان [همان ماه] است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است [كتابى ] كه مردم را راهبر و [متضمن] دلايل آشكار هدايت و [ميزان] تشخيص حق از باطل است پس هر كس از شما اين ماه را درك كند بايد آن را روزه بدارد و كسى كه بيمار يا در سفر است [بايد به شماره آن] تعدادى از روزهاى ديگر [را روزه بدارد] خدا براى شما آسانى مى‏ خواهد و براى شما دشوارى نمى‏ خواهد تا شماره  [مقرر] را تكميل كنيد و خدا را به پاس آنكه رهنمونيتان كرده است به بزرگى بستاييد و باشد كه شكرگزارى كنيد

ترکی

( اُ نئچه گون اُروج توتماق) رمضان آئیدی کی اُندا قورآن نازئل أولوب مردومین هدایتینه گؤرئه و آشئکارآ هدایت نشانه لری (قورآندا واردی) و اُ « فُرقان» دی ( قرآن حق و باطلی آئعیران دی) پس هر کس سوزدان اُ آئیی گؤرسه گرئح کی اُ آیدا اُروج توتا و بیر کس مریض اُلا یادا سفرده اُلا پس آییری گونلرده اُ تعداد ( عوضینه اُروج توتا) آللاه سوزا آسانلیق ائیستئیر و سوزا چئتینلیق ائیسته مئیر و بؤنا گؤرئه کی بیر آئیی کامل ( تکمیل) اُلا و ( سوزدا آللاهی) بونا گؤرئه کی سوزی هدایت ائلیب بئوئیک ائلیون ( بئوئیک بیلون و تکبیر - الله اکبر-) دئیون) و بلکه ده ( الله هدایتینّن) تشکور ائلیه سوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه186 :
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ

فارسی

و هنگامي كه بندگان من از تو درباره من سؤ ال كنند بگو) من نزديكم! دعاي دعا كننده را به هنگامي كه مرا مي‏خواند پاسخ مي‏گويم، پس آنها بايد دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان بياورند تا راه يابند (و به مقصد برسند) .

ترکی

و ( ای رسول ) هر وخ منیم بنده لریم سنّن منیم بارئمده سورئیشالا ( اُلارا ده) پس دوزدندی کی من (سوزا چوخ) یاخینام هر دوعا ائلینین دوعاسینه جواب وئرئم پس اُلاردا گرئح منیم ( دعوتیمه و پیامبریمه) جواب وئره له ( اُنون دعوتین قبول ائلیه له) و گرئح منه ائیمان گئتیره له بلکه اُلاردا یولی تاپالا ( روشد ائلیه له و مقصده چاتالآ)

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 187 :
أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ

فارسی

آميزش جنسي با همسرانتان در شب روزه داري حلال است، آنها لباس شما هستند و شما لباس آنها. (هر دو زينت يكديگر هستيد و باعث حفظ يكديگر) خداوند مي‏دانست كه شما به خود خيانت مي‏كرديد (و اين كار را كه ممنوع بود بعضا انجام مي‏داديد) پس توبه كرد بر شما و شما را بخشيد. اكنون با آنها آميزش كنيد و آنچه را خدا بر شما مقرر داشته طلب نمائيد. بخوريد و بياشاميد تا رشته سپيد صبح از رشته سياه (شب) براي شما آشكار گردد، سپس روزه را تا شب تكميل كنيد، و در حالي كه در مساجد مشغول اعتكاف هستيد با زنان آميزش نكنيد، اين مرزهاي الهي است، به آن نزديك نشويد، خداوند اين چنين آيات خود را براي مردم روشن مي‏سازد، باشد كه پرهيزگار گردند .

ترکی

حلال اُلدی سوزا اُروجدوق گئجه سی همسرلروزنان یاخینّیک ( نزدیکی ) ائلیه سوز اُلار سوزا لباس دیلار و سوزدا اُلارا لباس ( تکین ) سوز؛ آلله بیلدی دوزدی کی سوز ئوزوزا ( نفس ئوزا) خیانت ائلیئردوز، اَمّـآ سوزا طرف قئعیدی و سوزدان باغیشدادی پس ألان ( بونّان سُرا ) اُ ( احکامی) کی الله سوزا یازیبدی ائیستیون ( گؤرون) و یئعون و ائیچون تا ( صبحه کی ) سوزا آق خط، قره خطدن « فجر» زامانی بیلینه اُنّان سُرا گئجیه جاق ( اُروجی) قوتارون و ( اُ زمان لار کی ) مسجد لر ده مُعتکف سوز ( قالؤرسوز عبادت ائلیرسوز)  همسرلروزنان ( خانم لاروزنان) مباشرت ( یاخینّیک) ائله مئیون ؛ بو آللاهین حدودی ( احکامی ) دی پس اُلارا یاخین اُلمئیون بوجورسینا آلله آیاتی لرین مردوما بیلیئندئریر ( روشن و آشکار ائلیئر ) بلکه اُلار تقوالی اُلالار.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 188 :
وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ

فارسی

و اموالتان را در میان خود به باطل و ناحق مخورید. و آن را به عنوان رشوه به سوی حاکمان و قاضیان سرازیر نکنید تا بخشی از اموال مردم را [با تکیه بر حکم ظالمانه آنان] به گناه و معصیت بخورید، در حالی که [زشتیِ کارتان را] می دانید .

ترکی

و اموالئوزی ئوز آروزدا باطلدن یئمعیون و اُنّان حاکم لرین حوکمینه (رشوه) وئرمئیون تا مردومون بیر قسمت مالینّان ییعه سوز گؤناه کار لیقینان و ئوزوزدا ( بو ائیشین گوناه اُلماقین) بیلیرسوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 189 :
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

فارسی

درباره «هلالهاي ماه» از تو سؤ ال مي‏كنند، بگو: «آنها، بيان اوقات (و تقويم طبيعي) براي (نظام زندگي) مردم و (تعيين وقت) حج است.» و (آن چنان كه در جاهليت مرسوم بود كه به هنگام حج، كه جامه احرام مي‏پوشيدند، از در خانه وارد نمي‏شدند، و از نقب پشت خانه وارد مي‏شدند، نكنيد!) كار نيك، آن نيست كه از پشت خانه‏ ها وارد شويد، بلكه نيكي اين است كه پرهيزگار باشيد! و از در خانه‏ ها وارد شويد و تقوا پيشه كنيد، تا رستگار گرديد !

ترکی

( ای پیامبر) سَنَّن آئین هلال لارینّان سورئیشیل لار دِه : اُ ( هلال لار) مردوما و حج زامانیندا وقتی ( اوقات شرعی نی ) گؤرسئدئیر. و یاخچیلیق بو دئیل کی عوی لر ئوزا دال (قاپی)دان گئله سوز ولاکین یاخچی بودی هر کس تقواسی اُلا و عوی لره (قاباق) قاپی لاردان گئله و آلله دان قورخون بلکه سوز نئجات تاپاسوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 190 :
وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ

فارسی

و در راه خدا با آنان که به جنگ و دشمنی شما برخیزند جهاد کنید، لکن از حد تجاوز نکنید که خدا متجاوزان را دوست ندارد .

ترکی

و آللاه یولیندا جئنگ ( جهاد ) ائلیون اُ کس لرینن کی سوزونان جئنگ ( و مقاتله) ائلیل لر و حدّینَّن چیئخمیون قطعاً آلله تعدّی ائلین لری ائیسته مئز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 191 :
وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ وَلَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّى يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ فَإِنْ قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ كَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ

فارسی

و آنان را [که از شرک و کفر و هیچ ستمی بازنمی ایستند] هر کجا یافتید، به قتل برسانید و از جایی که شما را بیرون کردند بیرونشان کنید و فتنه [که شرک، بت پرستی، بیرون کردن مردم از خانه و کاشانه و وطنشان باشد] از قتل وکشتار بدتر است. و کنار مسجدالحرام با آنان نجنگید مگر آنکه در آنجا با شما بجنگند؛ پس اگر با شما جنگیدند، آنان را به قتل برسانید که پاداش وکیفر کافران همین است .

ترکی

و اُلاری هر یئرده تاپتوز عولدورون و هر یئردن کی سوزی ائخراج ائلیئب لر اُلاریدا ائخراج ائلیون و « فتنه» عولدئیرمئک دن شدیدّر ( بدّتر) دی ، مسجدالحرامین یانیندا مقاتله ( جئنگ) ائله میون اُ زامانا کی ( اُلار) سوزینان اُردا مقاتله ائلیه لر ، پس اَئیَم سوزلاری عولدیردیلر اُندا اُلاری عولدیرون؛ کافئیرلرین جزا لاری ائله بوجوردی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 192 :
فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ

فارسی

پس اگر دست (از شرک و ستم) بدارند (از آنها درگذرید که) خدا آمرزنده و مهربان است .

ترکی

پس ائیَم (فتنه لرین) قوتاردیلار ( سوزدا گوذشت ائلیؤن) پس دوزدندی کی آلله چوخ باغیشدیان ( گؤذشت ائلیان) و مهربان ( رحیم) دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه193 :
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِينَ

فارسی

و با آنان بجنگید تا فتنه ای [چون شرک، بت پرستی و حاکمیّت کفّار] بر جای نماند و دین فقط ویژه خدا باشد. پس اگر بازایستند [به جنگ با آنان پایان دهید و از آن پس] تجاوزی جز بر ضد ستمکاران جایز نیست .

ترکی

و اُلارینان جئنگ ائلیون تا اُ زامانا کی « فتنه » قالمئیا و فقط «دین» آللاهین اُلا ؛ پس ائیَم قوتاردیلار پس جئنگ دا یوخدی مئگر ظالیم لرینن.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 194 :
الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ

فارسی

ماه حرام، در برابر ماه حرام! (اگر دشمنان، احترام آن را شكستند، و در آن با شما جنگيدند، شما نيز حق داريد مقابله به مثل كنيد). و تمام حرامها، (قابل) قصاص است. و (به طور كلي) هر كس به شما تجاوز كرد، همانند آن بر او تعدي كنيد! و از خدا به پرهيزيد (و زياده روي ننماييد)! و بدانيد خدا با پرهيزكاران است !

ترکی

حرام آیئی ، حرام آیئنین مؤقابلینده و حرام آیئلار ( قابل) قصاص دی، پس هر کس سوزا تعدّی ( اَل عوزونلئق ، جئنگ) ائله دی پس سوزدا اُ اندازه کی تعدّی ائلیئب علیه ئینه تعدّی ائلیؤن و الله دان قورخون و بیلون کی دوزدی الله تقوالی انسانلارینان دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 195 :
وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

فارسی

و در راه خدا هزينه كنيد و خودتان را به دستان خويش به كام هلاكت نيندازيد، و نيكى كنيد كه خداوند نيكوكاران را دوست دارد

ترکی

و آلله یولوندا انفاق ائلیؤن و ئوز اَلیزونان ئوزوزی هلاکته سالمئیون و یاخچیلیق ائلیون دوزدندی کی آلله یاخچی ( نیکوکار) آدام لاری ائیستئیر.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 196 :
وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ذَلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ

فارسی

و حج و عمره را براي خدا به اتمام برسانيد! و اگر محصور شديد، (و مانعي مانند ترس از دشمن يا بيماري، اجازه نداد كه پس از احرام بستن، وارد مكه شويد،) آنچه از قرباني فراهم شود (ذبح كنيد، و از احرام خارج شويد)! و سرهاي خود را نتراشيد تا قرباني به محلش برسد (و در قربانگاه ذبح شود) و اگر كسي از شما بيمار بود و يا ناراحتي در سر داشت، (و ناچار بود سر خود را بتراشد،) بايد فديه و كفارهاي از قبيل روزه يا صدقه يا گوسفندي بدهد! و هنگامي كه (از بيماري و دشمن) در امان بوديد، هر كس با ختم عمره، حج را آغاز كند، آنچه از قرباني براي او ميسر است (ذبح كند)! و هر كه نيافت، سه روز در ايام حج، و هفت روز هنگامي كه باز مي‏گرديد، روزه بدارد! اين، ده روز كامل است. (البته) اين براي كسي است كه خانواده او، نزد مسجدالحرام نباشد اهل مكه و اطراف آن نباشد. و از خدا به پرهيزيد و بدانيد كه او، سخت كيفر است !

ترکی

حج و عمره نی آللاها گؤرئه قوتارون ( باشا یئتیرون) پس ائیَم حَصری ده اُلدوز اُ اندازه کی امکانی واردی قربانی (کَسئون) و باشلارئزو ویرمئیون تا قوربانیق یئرینه یئتیشه ، پس بیر کس سوزدان مریض اُلا یا باشیندا ناراحت چیلیق اُلا ، پس اُنین یئرینه بیر گون اُروج یا بیر صدقه یا بیر قوربانیق وئره. پس اُ زامان کی امنیت تاپدوز اُندا هر کس عمره نی قوتارا حجی باشدیا و هر اندازه قوربانیق مُیسّر اُلسا ( قربانی ائله سین) امّـا ائیم تاپامأدی اُنین یئرینه اوچ گؤن حج زامانین دا اُروج  توتا و یئدی گؤن ده اُ وخ کی قعیدّوز توتون تا اؤن گؤن کامیل اُلا بو ( حکم) اُ کس لرئچون دی اهلی ( خانواده سی) مسجد الحرام دا حاضر اُلیما و آللاهدان قورخون و بیلون دوزدندی کی آلله هین عقوبتی ( موجازاتی) شدیدّی.