سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 239 :
فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ

فارسی

و اگر (به خاطر جنگ، يا خطر ديگري) بترسيد، (نماز را) در حال پياده يا سواره انجام دهيد! اما هنگامي كه امنيت خود را باز يافتيد، خدا را ياد كنيد! ( نماز را به صورت معمولي بخوانيد!) همانگونه كه خداوند، چيزهايي را كه نميدانستيد، به شما تعليم داد .

ترکی

و ائیم ( جئنگه خاطیر ، یا آیری خطره گؤرئه) قوخدوز ( نمازی) پیاده حالیندا یا دا سواره حالیندا قیلئون پس اُ زامان کی امنیت تاپدوز پس آللاهی دا یاد ائلیئوز ئوجور کی سوزا عؤرگئدّی اُلاری کی (قاباخدان) بیلمیردوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 240 :
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

فارسی

و كساني كه از شما در آستانه مرگ قرار ميگيرند و همسراني از خود به جا ميگذارند. بايد براي همسران خود وصيت كنند كه تا يك سال، آنها را (با پرداختن هزينه زندگي) بهرهمند سازند، به شرط اينكه آنها (از خانه شوهر) بيرون نروند (و اقدام به ازدواج مجدد نكنند). و اگر بيرون روند، (حقي در هزينه ندارند، ولي) گناهي بر شما نيست نسبت به آنچه درباره خود، به طور شايسته انجام مي‏دهند. و خداوند، توانا و حكيم است .

ترکی

و اُ کس لر کی سوزلاردان فوت ائله ئیر و همسری ( زوجه سی) اُنّان قالیئر همسرلرین باره سینده وصیت ائلیه کی اُنا تا بیر ایل بهره مند ائلیه لر ( زندگانیقین هزینه سین وئره لر و عووْینن) چوله چیخاردمیالا پس ائیم ئوزئی چیخدی اُندا سوزا گوناهی یوخدی اُ ائیشده کی ئوز باره سینده معروف دان ( عُرفی و معمولی حالتدن )گؤرئیر و الله عزیز حکیم دی .

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 241 :
وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ

فارسی

و براي زنان مطلقه، هديه مناسبي لازم است (كه از طرف شوهر، پرداخت گردد) اين، حقي است بر مردان پرهيزكار .

ترکی

و مُطلّقه خانم لار دا معروف دان متاع ( هدیه مناسب) وئرون بودا بیر حقی دی متقین لرین ( تقوالی کیشیلرین ) عُهده سینه .

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 242 :
كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ

فارسی

این گونه خدا آیاتش را برای شما بیان می کند، باشد که بیندیشید .

ترکی

بوجوریسینا الله سوزا آیاتین بیان ائلیئر ( تبین و آشکار ائلیئر) بلکه سوزدا تعقل ائلیه سوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 243 :
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ

فارسی

آيا [داستان‏] كسانى را كه هزاران هزار بودند و از بيم مرگ از خانه و كاشانه خويش به در رفتند، ندانسته‏اى؟كه خداوند به آنان گفت بميرند [و مردند] سپس زنده‏شان كرد، چرا كه خداوند بر مردم بخشش و بخشايش دارد، ولى اكثر مردم سپاس نمى‏گزارند

ترکی

آیا باخمادون ( خبرین ائشیدمدون) اُ کس لرین کی عؤوْ لرینّن چیخدیلار ( خارج اولدیلار) و اُلار مین لر نفرئی اُلاردیلار عئولیمن قورخیسینّان ؛ و آللاه دا اُلارا دِدی عئولون ( و عئولدیلر) اُنّان سُرا اُلاری دیئرئیدی دوزدندی کی آلله مردوما چوخ فضل ( و احسان ) ائلیئر ولاکن ( امّا) اکثر مردوم( آللاها)  شوکر ائله میللر.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 244 :
وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

فارسی

جهاد کنید در راه خدا و بدانید که خدا (به گفتار و کردار خلق) شنوا و دانا است .

ترکی

آللاه یولیندا جهاد ائلیون و بیلون دوزدی کی آللاه چوخ ائشیدن و علیم دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 245 :
مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ

فارسی

كيست كه به خدا قرض الحسنهاي دهد، (و از اموالي كه خدا به او بخشيده، انفاق كند،) تا آن را براي او، چندين برابر كند؟ و خداوند است كه (روزي بندگان را) محدود يا گسترده مي‏سازد، (و انفاق، هرگز باعث كمبود روزي آنها نمي‏شود). و به سوي او باز مي‏گرديد (و پاداش خود را خواهيد گرفت)

ترکی

کیمدی کی آللاها قرض الحسنه (یاخچیلیقینان بعورج) وئره و آللاه دا اُ مالی اُنا مضاعف إلیئه ( بلکه ) نئچه برابر ( چوخ ائلیه) و آللاه دی کی ( روزی لری) قبض ( توتور ، اندازه ) ائلیئیر و بسط (وسیع) ائلیئر و (بیلون) اُنا (آللها) طرف قئعیده جئک سوز.

توضیحات

قرض الحسنه : بو حالیده کی هامینین وار ، یوخی آللاهین دی و آلله بنده لرینه وئرئیب ، آللاه بنده لرینن ایستی ئیر که مال لارینان ( احتیاجی اولان لارا) بعورج ( قرض) وئره لر و آلله بونی بویوریر إلئه بیلون کی آللها موستقیم بعورج وئرئیرسوز و سوز اُ بعورج آلانّان هئچ عوض و إنتظاری (حتی) تشکور ائلمئک و آئیری تقاضائوز اولماسین بلکه آللاه دی کی هر نئقدر بو ائیشده إخلاص ئوز اُلسا اُ اندازه ده آلله وعده وئرئیر کی عوضین بو دونیا دا و آخرتده وئره جئک و جبران ائلیه جئک.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه246 :
أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ

فارسی

آیا ندیدی آن گروه بنی اسرائیل را که پس از وفات موسی از پیغمبر وقت خود تقاضا کردند که پادشاهی برای ما برانگیز تا (به سرکردگی او) در راه خدا جهاد کنیم؛ پیغمبر آنها گفت: اگر جهاد فرض شود مبادا به جنگ قیام نکرده، نافرمانی کنید! گفتند: چگونه شود که ما به جنگ نرویم در صورتی که (دشمنان ما) ما و فرزندان ما را (به ستم) از دیارمان بیرون کردند؟! پس چون (با درخواست آنها) جهاد مقرّر گردید به جز اندکی همه روی گردانیدند، و خدا از کردار ستمکاران آگاه است .

ترکی

آیا باخمادون ( ائشیدمئدون ) بیر گروه بنی اسرائیل کی موسی دان سُرا ئوز نبی (پیامبر) لرینه دِدی لر :  بیزه بیر مَلِک ( فرمان وئرن ، بئوئیک ، یول آپاران ) دئیکئلد آللاه یولیندا جهاد ( مقاتله) ائلیئک ( نبی ) دِدی : آیا اومید وار سوزا ائیم جهاد یازیلآ اُلمیا جئنگ ائله میئه سوز؟ ددیلر: نیئه بیز جهاد ائلمیئک آلله یولیندا و بو حالیندا کی بیزی و اوشاق لارئیمیزی ئوز دیاریمیزدَن (وطئنی میزدن) قُعوئوئبلار ( ائخراج ائلیبلر) ؛ و امّا ( اُ زامان کی ) اُلارآ جهاد یازئیلدی (مقرر اُلدی) عوز چئوئیر دیلر مئگر بیر ( تعداد) آز اُلاردان و الله ظالم لره عالم دی ( تانئیر).

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه247 :
وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا قَالُوا أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

فارسی

و پيامبرشان به ايشان گفت خداوند طالوت را به فرمانروايى شما برگماشته است، گفتند چگونه بر ما فرمانروايى كند، حال آنكه ما از او به فرمانروايى سزاوارتريم، و مال و منال چندانى نيز ندارد، گفت خداوند او را بر شما برگزيده است و به او دانايى و توانايى بسيار بخشيده است و خدا فرمانرواييش را به هركس كه بخواهد ارزانى مى‏دارد و خدا گشايشگرى داناست‏

ترکی

و اُلارین نبی لری ( پیامبرلری) اُلارا دِدی : دوزدندی کی آلله « طالوت»ی سوزا فرمان وئرن ( مَلِک) قوروب؛ دِدیلر: نئجور اُنون حکومتی بیزه اُلاجاق و بیز اُنّان بو حکومت ( فرمان وئرمئیه) حقیمیز وار ( اُنان قاباقئیک) و اُنا وُسعت مال وئرئیلمئیب ( یُخئیدی)  ( پیامبرلری) ددی: قطعاً ( دوزدندی کی ) آلله اُنی سوزا سئچیب ( إنتخاب) ائلیب و اُنا علمیده و جسمیده ( قدرت بدنی ده ) وسعت وئریب ( چوخ قوّه لی دی) و آلله دا حکومتین هر کسه ایسته سه ( لایق اُلسا) وئرَر و الله چوخ وُسعت وئرَن و عالیم دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 248 :
وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ

فارسی

و پیامبرشان به آنان گفت: یقیناً نشانه فرمانروایی او این است که آن صندوق [که موسی را در آن گذاشتند و به دریا انداختند] نزد شما خواهد آمد، در آن آرامشی از سوی پروردگارتان است، و باقی مانده ای از آنچه خاندان موسی و هارون به جا گذاشته اند [چون الواح تورات، عصای موسی و عمامه هارون] و فرشتگان آن را حمل می کنند، البته در آن نشانه ای برای شماست اگر مؤمن باشید .

ترکی

اُلارین پیامبرلری اُلارا ددی: دوزدندی کی اُنون فرمان وئرمئکینن نشانه سی هَمَن « تابوت» دی کی اُندا ساکین لیق ( آرامش ، سکینه واری سوزا ) آللاه ئوزدان و ( اُندا) نئمَنه کی آل موسی و آل هارون نّان قالیبدی (اُنین ائیچینده ) بقیّه سی وار اُنی مَلئک لر گئتیره جئک لر ( حمل ائلیه جئک لر) قطعاً اُندا سوزا حتماً نشانه ( الاهی) دی ائیم ایمانئوز اُلسا.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه249 :
فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ

فارسی

و هنگامي كه طالوت (به فرماندهي لشكر بني اسرائيل منصوب شد، و) سپاهيان را با خود بيرون برد، به آنها گفت: خداوند، شما را به وسيله يك نهر آب، آزمايش مي‏كند، آنها (كه به هنگام تشنگي،) از آن بنوشند، از من نيستند، و آنها كه جز يك پيمانه با دست خود، بيشتر از آن نخورند، از من هستند! جز عده كمي، همگي از آن آب نوشيدند. سپس هنگامي كه او، و افرادي كه با او ايمان آورده بودند، (و از بوته آزمايش، سالم به در آمدند،) از آن نهر گذشتند، (از كمي نفرات خود، ناراحت شدند، و عده‏ اي) گفتند: امروز، ما توانايي مقابله با جالوت و سپاهيان او را نداريم. اما آنها كه مي‏دانستند خدا را ملاقات خواهند كرد (و به روز رستاخيز، ايمان داشتند) گفتند، چه بسيار گروههاي كوچكي كه به فرمان خدا، بر گروههاي عظيمي پيروز شدند! و خداوند، با صابران (و استقامت كنندگان) است .

ترکی

پس اُ وخ کی طالوت لشکرینن چیخدی ددی: دوزدندی کی آلله سوزی ( بو سوئ) نهرینن إمتحان ائلیه جئک پس هر کس اُ سودان ایشسه اُندا مَنَّن دَئی و هر کس کی طعام ائلمیه ( ائیشمیئه) پس دوزدی کی او منَّن دی (و اُ کس کی) مئگر اَلینن ( ئوجینان ) بیر غرفه ( جرعه ، قورتّی ائیچه اُ دآ منَّن دی).  اَمّا اُنّآن ائیچدیلر مئگر بیر تعداد آز اُلاردان ( ایئچمه دیلر) پس اُ وخ کی اُ سودان ( نهری دن) سُعوش دیلار اُ ( طالوت) و اُ کس لر کی اُنّان (آللاها) ائیمان گئیترمیش دیلر ددیلر: بو گؤن بیزیم طاقت ( توان ، قودرت) یوخیمیزدی « جالوت» و اُنین لشکرینان موقابله ائلیک ( جنگ ائلیئک ، امّا ) اُ کس لر کی گومان ( ظن) وارلاریدی کی حتماً آللاهی مولاقات ائلیه جئک لر ددی(لر): نَه چوخ آز آدام لار ( گروه لار) کی غلبه ائلیب لر ( پیروز اولوب لار) چوخ (کثیر، نفراتی چوخ اُلانلار) گروه لارا ؛  آللاهین إذنینَن ( کؤمئکینن) و آللاه صبر ائلین لرینَن دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 250 :
وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ

فارسی

و چون [طالوت و اهل ایمان] برای جنگ با جالوت و سپاهیانش ظاهر شدند، گفتند : پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایی فرو ریز، و گام هایمان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان .

ترکی

و اُ زامان کی جالوت و اُنین لشکری گؤرئیک دی ( طالوت و ائیمان اهلی) ددی لر : پروردگارا بیزه ( و اورئک لری میزه) صبرینن دولدور و قدم (عیاق) لاریمیزی ثابت ( موحکم) ائله و بیز بو کافر قومینه نؤصرت وئر( کؤمئک اله و پیروز ائله) .

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 251 :
فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ

فارسی

پس آنان را به توفیق خدا شکست دادند. و داود [جوان مؤمن نیرومندی که در سپاه طالوت بود] جالوت را کشت، و خدا او را فرمانروایی و حکمت داد، و از آنچه می خواست به او آموخت. و اگر خدا [تجاوز و ستم] برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمی کرد، قطعاً زمین را فساد فرا می گرفت؛ ولی خدا نسبت به جهانیان دارای فضل و احسان است .

ترکی

پس آللاهین إذنینن (کؤمئکینن) اُلاری هزیمت وئردیلر( شکست وئردیلر) و داود ( بیر جوان طالوتین لشکرینن) «جالوتی» عولدیردی و آللاه اُنا (داودا) حوکومتی ( فرمان وئرمئگی) و حکمت وئردی و اُنا هر نَمه نئه کی ایستیردی عورگدّی و ائیم آللاه بعضی إنسانلاری( ظالم لری) بعضی لرینن دفع ائلمه سئیدی ( نابود ائلمه سئیدی) یئر ئوزین فئساد حتماً توتاردی ولاکئن الله صاحب فضل ( فضل و رحمت ائلیئن) دی اهل عالمه.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 252 :
تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ

فارسی

اينها، آيات خداست كه به حق، بر تو مي‏خوانيم، و تو، از رسولان (ما) هستي .

ترکی

بولار آللاهین آیاتی دیلار کی سنه ( ای پیامبر) اُخئیرئیق حق ئوزینن ( حق و دوزدی) و دوزدی کی سَن دَه حتماً ( بیزیم) رسول لاردان سان.