سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 30 :
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ

فارسی

و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمين جانشينى خواهم گماشت [فرشتگان] گفتند آيا در آن كسى را مى‏ گمارى كه در آن فساد انگيزد و خونها بريزد و حال آنكه ما با ستايش تو [تو را] تنزيه مى ‏كنيم و به تقديست مى ‏پردازيم فرمود من چيزى مى‏ دانم كه شما نمیدانید

ترکی

و اؤ زامان کی سنون آللاهون ملائکه لره دِدی : من ائیستئیرم یئر اؤزونده اوزیمه خلیفه ( عوض و جانشئین ) قویام. ( فئریشته لر ) دِدیلر : آیا ائیستئی سَن اوردا بی کسی قویاسان کی فئیساد ائلیئه و قانلار تُؤکَه ؟ و بیز سنون حمد و سئتائیشئوه یئرینه یئتیریلیق و سنه تسبیح ( و تقدیس ) ائلیئیریک. ( الله ) دِدی : دوزدنّدی کی من بیر شئیلر بیلئیرم کی سوزلار بئیلمئیرسوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 31 :
وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ

فارسی

سپس علم اسماء (علم اسرار آفرينش و نامگذاري موجودات) را همگي به آدم آموخت بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود اگر راست مي‏گوئيد اسامي اينها را برشماريد !

ترکی

و تامام آدلاری (آلله) آدمَ أورگئدی، آوننان سورا اولارین هامیسین ملائکئه لره عرضه ائلئه دی ( گورسئدی و آلله ملائکئه لره) سُرا دِدئی بولارین آدلارین منه دئیون اگر سوز دوز دئیرسوز.

توضیحات

بو آیه لر ده آلله تبارک و تعالی سرگذشت خلقت حضرت آدم علیه السلام بیان ائلیئیر بوردان سرگؤذشت خئیلقت ائنسانلاری بیان ائلیئیر و البته قرآن کریمده نئچه یئرده بو سرگؤذشت نئچه جهئدّن ، آئیرئیدان و دؤباره دن بیان اولونور.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 32 :
قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ

فارسی

گفتند: تو از هر عیب و نقصی منزّهی، ما را دانشی جز آنچه خودت به ما آموخته ای نیست، یقیناً تویی که بسیار دانا و حکیمی .

ترکی

(ملائکئه لر) دِدیلر ( آی آلله هر عیب و نقصی دن ) سَن پاک و منزّه سن ، بیزیم ( بو آدلارا ) عِلمیمئیز یوخدی به غیر از او علمی لری کی بیزه اورگئدیبسن دوزدَن دی کی فقط سَن چوخ عالیم و حکیم سن.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه33 :
قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ

فارسی

فرمود اي آدم آنها را از (اسامي و اسرار) اين موجودات آگاه كن، هنگامي كه آنها را آگاه كرد خداوند فرمود: نگفتم من غيب آسمانها و زمين را ميدانم، و نيز ميدانم آنچه را شما آشكار مي‏كنيد يا پنهان مي‏داشتيد .

ترکی

(الله) بویوردی آی آدم بولارین آدلارینان اولارآ ( ملائکه لره ) خبر ور ( آگاه ائله) اؤنّان سورا کی (آدم ) اُلارین آدلارینّان خبر وِردی ، ( الله ملائکلره ) بویوردی من سوزا دئمه دیم من یئرین و گؤیلرین غیبین بیلئیرم و هر ایشی کی سوزلار گیزده دیرسوز و یا آشکارا گؤرورسوز بیلیرم.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه34 :
 وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ

فارسی

و [یاد کن] هنگامی که به فرشتگان گفتیم: به آدم سجده کنید، [پس] سجده کردند مگر ابلیس که سر پیچید و تکبّر ورزید و از کافران شد .

ترکی

و اؤ وقت ( او زامان) کی ملائکه لره دِدیق آدم اؤچون سجده ائلیون ، ( فوراً و تِز حضرت آدمَ ) سجده ائله دئیلر إلّا إبلیس ( همان شیطان) کی إمتِنا ائلدی ( سجده ائله مَدئیر) و تکبُّر ائله دی و کافرلردن اولدی.  

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 35 :
وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ

فارسی

و گفتیم: ای آدم! تو و همسرت در این بهشت سکونت گیرید و از هر جای آنکه خواستید فراوان و گوارا بخورید، و به این درخت نزدیک نشوید که [اگر نزدیک شوید] از ستمکاران خواهید شد .

ترکی

و دِدیق ای آدم سن و زوجون ( همسرون ) جنّت ده ( بهشت ده ) ساکن اُلون . و هر نئه ایستئیر سوز راحئت لیقینان ییئون (آمـّا) بو آغاجا یاخون گئلمئیون کی اؤندا ضالمیلردن اُلارسوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه36 :
فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ

فارسی

پس شيطان موجب لغزش آنها شد، و آنانرا از آنچه در آن بودند (بهشت) خارج ساخت، و (در اين هنگام) به آنها گفتيم همگي (به زمين) فرود آئيد در حالي كه بعضي دشمن ديگري خواهيد بود، و براي شما تا مدت معيني در زمين قرارگاه و وسيله بهره برداري است .

ترکی

پَس شیطان اولاری تولادی ( و اولاری چاشدئیردی و او آغاجدان یئدئیردی) و اؤ مؤقعیت دن کی واری دیلار ائشیئه چئیخاردی ، و بیز دِدیق توشون ( یئر اوزونه گئدون) سوزون بعضوز بعضوزا دوشمن اولاجاق و سوز اؤچون یئر اؤزینده تا بئیر وخته کیمین ( بئیر مُدّت – تا اؤلیم زمانینه کیمین) ساکین لیقوز و ائستفاده لروز اُلاجاق.

توضیحات

قرآن کریمی ده بو باره ده کی شیطان نه سوزلرینن آدم و حوانی تولادی ( فریب وردی و آللادی و اولاری چاشدیردی و آللهین نهیینن نافرمانی و اوزاغ ائله دیر ) و باعئث اولدی که او جنّت دن خارج اولدیلار چوخلی بیان ائلیب کی ان شاء الله او آیاتی ده اوخئیاریخ. و بو کی او آغاج کی آلله اونّان نهی بویورموشدی نه مئنئی دی ؟  و آیا منظور از جنّـت همان بهشت موعود دیر ؟ بوجور دئیب لر کی او آغاج منظور اوزیم آقاجی و یا بوقدای دئیر ( انگور یا گندوم ) ... و بودا کی او باغ بیر استثنائی باغی دیر که حضرت آدم موقتدن اوردا مؤستقر اولدیلار و بهشت موعئد دئیلدی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه37 :
فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ

فارسی

سپس آدم از پروردگار خود كلماتي دريافت داشت (و با آنها توبه كرد) و خداوند توبه او را پذيرفت، خداوند تواب و رحيم است .

ترکی

پس ( اونان سورا ) آدم آللاهینین طرفینن کلماتی آلدی ( بئیر دوعالار توتدئی و اولارئینان توبه ائله دی و آلله دا اونون توبه سین قبول ائله دی ) و اونا طرف قئیدی دوزدی کی آلله چوخ توبه آلان و چوخ رحیم (مهربان) دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 38 :
قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ

فارسی

گفتیم: همگی از آن [مرتبه و مقام] فرود آیید؛ چنانچه از سوی من هدایتی برای شما آمد، پس کسانی که از هدایتم پیروی کنند نه ترسی بر آنان است و نه اندوهگین شوند .

ترکی

دِدیق هاموز اونّان ( جنّت دن یئر اوزئینا ) توشون ( هُبوط ائلیون ) پس هر زمان کی منَّن هدایت یولی سوزو اؤچون گلدی پس هر کس منیم هدایتیم نَن تبعیّت ( پیروی) ائله دی پس اولار اؤچون قورخی یوخدی و ناراحت چیلیق ( غم و غصّه ) دا اولمئیاجاق.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 39 :
وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

فارسی

و[لى] كسانى كه كفر ورزيدند و نشانه‏ هاى ما را دروغ انگاشتند آنانند كه اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود

ترکی

و او کس لر کی کافیر اولدیلار و بیزیم آیاتی میزی داندئی لار ( یالان بیلدئیله ) اولار (جهنم) اوت یولداشلاری دیلار کی هَم مَشَلیق اوردا قالاجاق لا.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 40:
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ

فارسی

ای بنی اسرائیل! نعمت های مرا که به شما عطا کردم، یاد کنید و به پیمانم [که سفارش به عبادت و ایمان به همه انبیا به ویژه پیامبر اسلام است] وفا کنید تا من هم به پیمان شما [که توقع ثواب وپاداش در برابر عبادت وایمان است] وفا کنم، و [نسبت به پیمان شکنی] فقط از من بترسید .

ترکی

آی بنی اسرائیل او نعمت لریمی کی سوزا باغیشدایم یادوزا گتورون و منیم عهد و پیمانیمه وفا ائلیون ( احکام و دستورات دینیه عمل ائلیون )  تا من ده سوزون عهدوزا ( مؤزد و پاداش وئرمئگه و بهشته آپارماقا) عمل ائلئیم  و فقط ( منیم عذابیمنن و جهنمیم نن) منن قورخون.

توضیحات

بنی اسرائیل ؛ اسرائیل لغت دن یعنی آلله بنده سی و منظور حضرت یعقوب علیه السلام دی     « بنی »  ده یعنی نسلی و اوشاقلاری دی

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه41:
وَآمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَكُمْ وَلَا تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا وَإِيَّايَ فَاتَّقُونِ

فارسی

وبه آنچه [بر پیامبر اسلام] نازل کرده ام که تصدیق کننده [تورات وانجیلی] است که با شماست، ایمان آورید و نخستین کافر به آن نباشید [که نسل به نسل پس از شما به پیروی از شما به آن کافر شوند] و آیاتم را [در تورات که اوصاف محمّد و قرآن در آن است، با تغییر دادن و تحریف کردن] به بهایی ناچیز نفروشید، و فقط از من پروا کنید .

ترکی

و ایمان گتورون بو آیات لارا که نازئیل ائله میشم ( پیامبر اسلامه) کی دوز بیلئیر اولاری کی سوزدا واردی ( تورات و انجیل) و سوز اول کافئر اولمئیون اونا و منیم آیاتیمه آز قیمتی نان ساتمئیون و ( گَنهَ ده ) فقط ( منیم عذابیم ) منن قورخون.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 42 :
وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ

فارسی

و حق را با باطل مخلوط نکنید [تا تشخیص دادنشان بر مردمِ جویای حق دشوار نشود]، وحق را [که قرآن وپیامبر است] در حالی که می دانید [و می شناسید، از مردم] پنهان نکنید .

ترکی

و حقین اوزینه باطئیلدن چکمیئون و ( هم چنین) حقّی گیزددمیون و اوزوز دا ( حقّی ) بیلیرسوز.