سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 268 :
الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

فارسی

شيطان، شما را (به هنگام انفاق)، وعده فقر و تهيدستي مي‏دهد، و به فحشا (و زشتيها) امر مي‏كند، ولي خداوند وعده آمرزش و فزوني به شما مي‏دهد، و خداوند، قدرتش وسيع، و (به هر چيز) داناست. (به همين دليل، به وعدههاي خود، وفا مي‏كند).

ترکی

شیطانِ ( ملعون) سوزا فقیر اُلماقی وعده وئریر( دئیر فقیر اُلارسوز ائنفاق ائله میوز) و سوزی فحشا ( آشکارا گوناه لارا) امر ائلیئیر ؛ و آلله سوزا ئوز مغفرتین و فضلین ( روزینین چوخ ایلماقین) وعده وئریر و آلله وُسعت وئرن ( واسع و چوخ بیلنده و ) علیم دی.

توضیحات

الله تبارک و تعالیانین « اسماء حسنی» سی چوخ دی و بویوربلار آللاهی بو آدلارینان چاغیرون بو جمله دن بو آیات لار دا بیر تعداد بو اسمای حسنای الهی دئیلئیر : واسع ، علیم ، غنی ، حمید ، بصیر ، حلیم ، سمیع ، عزیر ، حکیم ، قدیر ، حَیّ ، قیّوم ، علی ، عظیم و ....

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه269 :
يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ

فارسی

(خدا) به هر كس كه بخواهد حكمت مى ‏بخشد، و به هر كس حكمت داده شود، به يقين‏، خيرى فراوان داده شده است‏؛ و جز خردمندان‏، كسى پند نمى‏ گيرد .

ترکی

(الله) هر کسئه ائیسته سه حِکمت وئرَئر و هر کسه ده حِکمت وئریل سه پس قطعاً اُنا خیر کثیر( چوخلی خیر) وئرئیلیب و (بونی) بیلمئز لر ( مُتذکر اُلمازلار) مئگر أولُول ألباب ( عقلی اُلان لار)

توضیحات

حِکْمَة : بو کلمه 20 دفعه قرآن دا گئلیب و 91 بیر مرتبه آلله ئوزین « حکیم » بویوروب ؛ و حکمت قرآن دا بوجور بیان اُلوب : عقل ، فهم ، قضا ، دینی تانیماق ، آللاهدان اطاعت ائملئک ، اصول اخلاقی .

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 270 :
وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ

فارسی

هر چه انفاق کنید و یا به نذر (و صدقه) دهید همانا خدا می‌داند، و (اگر در حق مسکینان ستم کنید) برای ستمکاران در دو جهان یار و معینی نخواهد بود .

ترکی

و هر نئی کی ائنفاق ائلیئیر سوز یا بیر« نذر » ی نذر ائلئیر سوز پس حتماً آلله اُنی بیلئیر و ظالم لره کؤمئک ائلین لردن ( انصار) یُخدئی.

توضیحات

نذر : هر ائیشی کی بیر نفر ئوزی نَن و آللاهین آراسیندا شرط قورور کی گؤره و بو ایشی ئوزینه واجب ائلیئر کی اُ شرطینن نئه جور دئیب هر نه بارسینده اُلسا  گرئح گئوره تا بوینونّان توشئه و أدا اولونا.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 271 :
إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّئَاتِكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ

فارسی

اگر صدقات خويش را آشكار كنيد، نيكوست و اگر پنهانش بداريد و به تهيدستان بدهيد برايتان بهتر است، و بخشى از سيئات شما را مى‏زدايد و خداوند از آنچه مى‏كنيد آگاه است‏

ترکی

ائیَم صدقه لر ئوزی آشکار ائلیه سوز پس اُدا یاخچی دی و ائیَم گئیزدَده سوز اُنی ( گئیزدین ده) فقیرلره (صدقه نی) وئره سوز پس اُدا سوزآ خیر دی ( یاخچی دی) و سوزدان گوناه لاروزدان پاک ائلئر و آلله اُ شئی لری کی گورعیر سوز خبر واری ( با خبر دی).

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 272 :
لَيْسَ عَلَيْكَ هُدَاهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ وَمَا تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ

فارسی

هدايت آنان بر عهده تو نيست‏، بلكه خدا هر كه را بخواهد هدايت مى ‏كند، و هر مالى كه انفاق كنيد، به سود خود شماست‏، و(لى‏) جز براى طلب خشنودى خدا انفاق مكنيد، و هر مالى را كه انفاق كنيد (پاداش آن‏) به طور كامل به شما داده خواهد شد و ستمى بر شما نخواهد رفت‏ .

ترکی

(ای پیامبر ) اُلارین هدایت اُلماغی سَنون ( عُهدوّندا) دَئی ولاکئن آللاه دی کی هر کسی (لایق اُلسا) ایسته سئه هدایت ائلیئر و هر شئی کی یاخچیلیق دان ائنفاق ائلیرسوزپس (ثوابی) سوزون ئوزوزونّدی و ائنفاق ائله میون مئگر آللاهین رضایتین اَلئه گئتیره سوز و هر نئی کی ائنفاق ائلئیرسوز یاخچی لیق دان (خیر دَن) ئوزوزا قعیده جئک و سوزآ ظولم اولمیاجئک.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 273 :
لِلْفُقَرَاءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْبًا فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيمَاهُمْ لَا يَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ

فارسی

صدقات مخصوص فقیرانی است که در راه خدا بازمانده و ناتوان شده‌اند و توانایی آنکه در زمین بگردند (و کاری پیش گیرند) ندارند و از فرط عفاف چنانند که هر کس از حال آنها آگاه نباشد پندارد غنی و بی‌نیازند، به (فقر) آنها از سیمایشان پی می‌بری، هرگز چیزی از کسی درخواست نکنند. و هر مالی انفاق کنید خدا به آن آگاه است .

ترکی

( صدقه لر) فقیرلرین دی، اُ کس لر کی آلله یولیندا حَصری دَه دیلار ( نا توان دیلار) ائلیه بیلمیل لر یئر ئوزئینده گئده لر ( بیر ایش گوره لر) جاهل اُلاری غنی لردن حساب ائلئر بونا خاطیر کی اُلار عفّت لی دی لر ، سیما ( عوز) لارینَّن اُلاری تانیآرسان ؛ مردومنان اصرار ( زُور)ینان ایسته مئزده و هر نئی کی ائنفاق ائلیئرسوز خیردَن ( یاخچی لیق دان ) پس دوزدندی کی آلله اُنا عالم دی .

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 274 :
الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ

فارسی

كسانى كه اموالشان را در شب و روز، پنهانى و آشكارا مى‏بخشند، پاداششان نزد پروردگارشان [محفوظ] است، و نه بيمى بر آنهاست و نه اندوهگين مى‏شوند

ترکی

اُ کس لر کی اموال لارین گئجه و گونوئز ، سِئرّی ده ( گئیزدین) و آشکاردا ( علنی) ائنفاق ائلیئل لر پس اُلارا أجری ( مؤذ و پاداش و ثاواب لاری) آللاه لارینین یانیندا دی و اُلارآ قورخی یوخدی و حُزنی ( غَم و غُصّه لی) ده اُلمازلار.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 275 :
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

فارسی

کسانی که ربا می خورند [در میان مردم و برای امر معیشت و زندگی] به پای نمی خیزند، مگر مانند به پای خاستن کسی که شیطان او را با تماس خود آشفته حال کرده [و تعادل روانی و عقلی اش را مختل ساخته] است، این بدان سبب است که آنان گفتند: خرید و فروش هم مانند رباست. در حالی که خدا خرید و فروش را حلال، و ربا را حرام کرده است. پس هر که از سوی پروردگارش پندی به او رسد و [از کار زشت خود] بازایستد، سودهایی که [پیش از تحریم آن] به دست آورده، مال خود اوست، و کارش [از جهت آثار گناه و کیفر آخرتی] با خداست. و کسانی که [به عمل زشت خود] بازگردند [و نهی خدا را احترام نکنند] پس آنان اهل آتش اند، و در آن جاودانه اند .

ترکی

اُ کس لر کی « ربا» یئعیل لر دورام مازدا مئگر اُ کس تکین دورار کی شیطان اُنی لمسینَن خَبط ( دیوانه ، گئیج ) ائلیب دی بو اُنا خاطیر دی کی اُلار دئیللر دوزدی کی بِیع ( معامله ، آل وئر ده ) ربا مثلی تکین دی و ( بو حالی ده کی ) آلله بِیعی حلال ائلیئب و رِبانی حرام ائلیب دی ؛ پس هر کسه کی موعظه آللاهینان گئله پس اُ دا ( بو ائیشی) قوتارا پس اُونین دی قاباخکی ( سُوئوشان ، آلان) سودلار؛ و اُنین أمری آللاهینان دی و هر کس ( دوباره بو ائیشه ، ربا یعمئگه) قَعئیده پس اُلار ( جهنّم ) اُتین اصحابی ( یولداش لاری) دی لار و اُلار اُردا همَّشه لیق قالاجاق لار.

توضیحات

ربا : یعنی بیر مالی بیر کئسه وئره لر و شرط ائلیه لر کی بیر شی ده هَمان مال دان اضافه دن قعیطره و وئره بو اضافه آلماق حرام دی و کبیره گوناه لاردان دی کی قرآن آیه 279 بقره ده ربا یعمئگی آللاهینان جئنگ ائلمئک بویوروب دی ؛ اسلام سفارش بویوروب ربا عوضینه قرض الحسنه ( یاخچی دان بعورج  ) وئریله یعنی همان مال کی وئریب لر هَمن اندازه دا قعیطره لر و اُ مال دان آز یا چوخ ائله میله لر و یا دا صدقه وئریله کی هئچ قعیطر مئگ احتیاج دئی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 276 :
يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ

فارسی

خداوند، ربا را نابود مي‏كند، و صدقات را افزايش مي‏دهد! و خداوند، هيچ انسان ناسپاس گنهكاري را دوست نمي‏دارد .

ترکی

آلله رِبانی بِئینَن آپارار و صدقاتی (خیر ، برکت و ثوابین) چوخ ائلئر و آلله هئچ چوخ کوفر ائلیئن گؤناهکاری ایسته مئز ( سئویمئز).

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 277 :
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ

فارسی

مسلماً کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، و نماز را به پا داشتند، و زکات پرداختند، برای آنان نزد پروردگارشان پاداشی [شایسته و مناسب] است، و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند .

ترکی

حتماً اُ کس لر کی ائیمان گئتیرب لر و صالح لی اعمالی گؤعریب لر و نمازی إقامه ائلیب لر و زکات وئریب لر اُلاریئچون أجری لری آللاه لارینین یانیندا دی و اُلارا هچ قورخی یوخلارئیدی و نئه ده محزون ( غَملی و غُصّلی ) اُلمازلار.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 278 :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ

فارسی

اي كساني كه ايمان آورده‏ ايد! از (مخالفت فرمان) خدا به پرهيزيد، و آنچه از (مطالبات) ربا باقي مانده، رها كنيد، اگر ايمان داريد !

ترکی

آی اُ کس لر کی ائیمان گئتیرب سوز آللاه دان قورخون ( تقوالی اُلون ) و بوشدئیون ( کنار قوئیون ، آلمیون ) اُنی کی ربا دان قالئب دی ائیم سوزلار مؤئمئن لردن سوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 279 :
فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ

فارسی

پس اگر ترک ربا نکردید آگاه باشید که به جنگ خدا و رسول او برخاسته‌اید. و اگر از این کار پشیمان گشتید اصل مال شما برای شماست، که در این صورت به کسی ستم نکرده‌اید و از کسی ستم نکشیده‌اید .

ترکی

پس ائیم ( بو ایشی ، ربا آلماقی بوشلامادوز ) گوعرمئدوز پس سوز آللاهینان و اُنون رسولی نان حَربَ قالخیب سوز ( اعلام جئنگ ائلیب سوز) ، و ائیم توبه ائله دوز ( و بو ایش دن ( ربا دن) قعیدئوز) پس اموالئوزن رأسی ( اصلی سی سودی اُلمیا) سوزون دی ؛ ( اُندا )بیرینه ظولم ائله مئیب سوز و سوزا دا ظولم اُلومّئیب.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 280 :
وَإِنْ كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَأَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

فارسی

و اگر (بدهكار،) قدرت پرداخت نداشته باشد، او را تا هنگام توانايي، مهلت دهيد! (و در صورتي كه به راستي قدرت پرداخت را ندارد،) براي خدا به او ببخشيد بهتر است، اگر (منافع اين كار را) بدانيد !

ترکی

و ائیَم ( بوشّلی) چوخ عُسری ده اُلسا پس اُنا مُهلت وئرون تا ( بعورجین وئرمئگی بیله سینه ) مویسّر ( مومّکِن ) اُلا و ائیم اُنا ( اُ مالی ائیم توانی یوخدی ) صدقه وئره سوز ( بخش ائلیه سوز) سوزا خیر ( یاخچی و ثواب ) دی ائیم ( بونی ) بیلسئوز.