سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 198 :
لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَاكُمْ وَإِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ

فارسی

بر شما گناهی نیست که [در ایام حج] از پروردگارتان [به وسیله تجارت و داد و ستد] فضل و روزی و منافع مادی بطلبید. و هنگامی که از عرفات کوچ کردید، خدا را در مشعر الحرام یاد کنید. [آری] او را یاد کنید همان گونه که شما را هدایت کرد. و همانا شما پیش از این از گمراهان بودید .

ترکی

( حج زامانی ) سوزا گؤناهی یوخدی کی آللاهوزدان فضل (روزی ،آل وئر، کسب حلال) ائیستیه سوز، پس اُ زامان کی «عرفات» دان کئچدوز آللاهی «مشعر الحرام» دا یاد ائلیون ، و اُجورکی سوزی ( اسلاما و بو اعماله ) هدایت ائله دی ( آللاهی) یاد ائلیئوز و بوکی بو اعمال لاردان قاباخ گؤمراه لاردان ئیدوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 199 :
ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ

فارسی

سپس از همان جا كه مردم كوچ مي‏كنند، (به سوي سرزمين مني) كوچ كنيد! و از خداوند، آمرزش ‍ بطلبيد، كه خدا آمرزنده مهربان است !

ترکی

اُنّان سُرا کئچون اُ جؤر کی مردوم کئچئیل لر ( منا طرفینه ) و آللاهدان مغفرت ائیستیون دوزدندی کی آلله (چوخ) باغیشیدان و مهربان دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 200 :
فَإِذَا قَضَيْتُمْ مَنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ آبَاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ

فارسی

و هنگامي كه مناسك (حج) خود را انجام داديد، خدا را ياد كنيد، همانند يادآوري از پدرانتان (آن گونه كه رسم آن زمان بود) بلكه از آن هم بيشتر ! ( در اين مراسم، مردم دو گروه‏ اند) بعضي از مردم مي‏گويند: خداوندا! به ما در دنيا (نيكي) عطا كن! ولي در آخرت، بهرهاي ندارند .

ترکی

پس اُ وقت کی مناسک ( اعمال ) حجی قوتاردوز ، پس آللهی یاد ائلیون اُجور کی آبالاروزی ( اجداد ، آتالار) یاد ائلیوسوز بلکه ده شیدّد لی یاددان ( ائلیون) پس مردومنّان ( بیر تعداد ) بعضیلر دئیللر : پروردیگارا بیزه بو دونیادا ( مؤزد و پاداش دنیایی) وئر و اُلارا آخرت ده بهره لری یوخدی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه201 :
وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ

فارسی

و برخى از آنان مى‏ گويند پروردگارا در اين دنيا به ما نيكى و در آخرت [نيز] نيكى عطا كن و ما را از عذاب آتش [دور] نگه دار

ترکی

و اُلاردان بیر تعداد دئیللر : پروردیگارا بیزه بو دونیادا حسنه (یاخچیلیق) عطا ائله و آخرتده ده یاخچی ( حسنه وئر) و بیزی عوت عذابینان ( اوزاخ) ساخلا.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 202 :
أُولَئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ

فارسی

اینانند که از آنچه به دست آورده اند، نصیب و بهره فراوانی دارند، و خدا حسابرسی سریع است .

ترکی

بولاردیلار کی اُ ائیشلردن کی گؤریبلر نصیبلری ( بهره و مؤزدلاری) واردی و آلله تئز حسابا یئتیشن دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 203 :
وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ وَمَنْ تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَى وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

فارسی

و خدا را در روزهای معلوم و معینی [که یازدهم، دوازدهم و سیزدهم ماه ذوالحجه ایام وقوف در منی است] یاد کنید. پس هر که در دو روز [واجبات منی را انجام دهد و به کوچ کردن از آن] شتاب ورزد، گناهی بر او نیست، و هر که [تا روز سوم] تأخیر کند، بر او هم گناهی نیست، [اختیار کردن وقوف در منی چه در دو روز، چه در سه روز] برای کسی است که [از محرمات احرام] پرهیز کرده است. و از خدا پروا کنید و بدانید که یقیناً همه شما به سوی او محشور خواهید شد .

ترکی

آللاهی بو نئچه گؤنده یاد ائلیون ( 11، 12 و 13 ذی الحجه) پس هر کس ائیکی گؤنده تعجیل ائلیه اُنا گوناهی یوخدی و هر کس تأخیره سالا گئنه اُنا گؤناهی یوخدی (بو) هر کسه کی تقوا ائلیه (دی )،  و الله ( عذابینّان ) قورخون (تقوا ائلیون) و بیلون کی قطعاً سوز آللاها طرف محشور اُلاجاق سوز.

توضیحات

تقوا : بودی کی ائینسان ئوزین گؤناه دان ساخلیا ، آلله بویوران احکاما عمل ائلیه و یعلیک اُلا آللاه بویورانّان چیخمیا، و آلله تعالا قرآن کریم ده تقوایه چوخ تأکید بویوروب و ایکی یوزدن چوخ « تقوا» بارسینده فرمایش بویوروبدی و سوره حجرات آیه 13 بویوروب : « إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ » اَکرَم (هامیدان گرامی) آلله یانیندا اُ کس دی که تقوالی ( با تقوا ) اُلا بو کی معنی اُلور تقوا یعنی آلله دان قورخون یأنی آللاهین عذابینن وغضبینن قورخون کی گؤناهکار لاری توتاجاق ، بلکه ده آللاه سؤئن و آلله ائیستن لری گؤرون ، ئوزوزدان یعلیک اُلون گوناها توشمیه سوز.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 204 :
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللَّهَ عَلَى مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ

فارسی

و از مردم کس هست که تو را از گفتار دلفریب خود به شگفت آرد (تا از دروغ به متاع دنیا رسد) و خدا را به راستی نیّت خود گواه گیرد حال آنکه این کس بدترین دشمن (اسلام) است .

ترکی

مردومنان بیر تعداد ( آدام لار) سُزلرینن سَنی تعجوبا سالیل لار و آللاهی دا اؤرئح لرین ده کی نئه شاهد توتول لار ( کی دوز دئیللر و ائیمان وار لاری دی  ) و ( بو حالی ده ) کی اُ کس دوشمن لرین بئرک ( سخت) لرینّن دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 205 :
وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ

فارسی

و چون برگردد [يا رياستى يابد] كوشش مى ‏كند كه در زمين فساد نمايد و كشت و نسل را نابود سازد و خداوند تباهكارى را دوست ندارد

ترکی

و اُ وخ کی سَنون یانونّان قئعیدیر سعی ائلئیر یئر ئوزئینده فئیساد ائلیه و محصول ( کشاورزینی) و نسلی بئینّن آپارا (هلاک ائلیه) و الله فئسادی ایسته میئر ( سؤی میر).

توضیحات

فساد: راغب کتاب « مفردات » دا دئیب هر نه کی اعتدال دان چیخا ، آز اُلا یا چوخ اُلا فساد حساب اُلور. فسادین موقابلینده « اصلاح» دی و الله تعالی قرآن کریم ده نئچه یئرده بویروب کی فساد ایسته میر ( فسادی سؤی میر ) و گرئح یعلیک اُلاسوز کی فساد ائله میئسوز ( حدّی دن ، اعتدال دان چیخ میا سوز) بلکه صالح لی ( یاخچی ، آلله سؤئن ) اعمال گؤرئه سوز ؛ نمونه ائچون آیه 220 بقره ده : « .. وَاللّهُ یَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ ... » آلله بویوروب دی کی : آلله اُ کس کی فساد ائلئیر اُ کس دن کی مُصلح دی ( اصلاح ائلئیر ) تانئیر.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 206 :
وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ

فارسی

و چون او را (به نصیحت) گویند: از خدا بترس، خود پسندی او را به بدکاری برانگیزد (و پند نشنود). جهنّم او را کفایت کند که آرامگاه بدی است .

ترکی

و هر وخ کی اُنا دئیله : آللاهدان قورخ! ، گوناهینان ( ائیستئیر) عزّت ( بئوئیک لئیک )توتا ، پس جَهنَّم اُنا کفایت ائلیئر و چوخ پئیس ( قعیدمئک) یردی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه207 :
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ

فارسی

بعضي از مردم (با ايمان و فداكار، همچون علي (عليه السلام) در ليلة المبيت به هنگام خفتن در جايگاه پيغمبر (صلي الله عليه و آله و سلم)، جان خود را به خاطر خشنودي خدا مي‏فروشند، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است .

ترکی

و مردومنان بیر ( تعداد) واردی نفسین ساتئیر (جانینّان کئچیئر) کی آللاهین رضایتین اَله گئتیره ( آلآ) و آلله ( دا) بو بنده لرینان رئوف ( و مهربان ) دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 208 :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ

فارسی

ای اهل ایمان، همه متّفقا در مقام تسلیم خدا در آیید و از وساوس شیطان پیروی مکنید که او همانا شما را دشمنی آشکار است .

ترکی

آی اُ کس لر کی ائیمان گئتیریب سوز هامّوز ( دین ) اسلاما گئیرون ( فقط آللاها تسلیم اُلون) و شیطانین خطواتینن ( وسوسه لرینن) تبعیت ائله مئیون اُ سوزا قطعاً ( دوزدندی کی ) آشئکارا دوشمن دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه 209 :
فَإِنْ زَلَلْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

فارسی

و اگر بعد از (اين همه) نشانه‏ هاي روشن، كه براي شما آمده است، لغزش كرديد (و گمراه شديد)، بدانيد (از چنگال عدالت خدا، فرار نتوانيد كرد،) كه خداوند، توانا و حكيم است .

ترکی

پس ائیَم جایدوز ( گؤناها توشدوز و گومراه اُلدوز) بؤنّان سورا کی سوزا طرف ( آیات) بیّنات ( الهی ، آشکارا) گئلدی پس بئیلون قطعاً آللاه عزیز ( قودرتی) و حکیم دی.

سوره ی مبارکه ی بقره ؛  آیه ی شریفه210 :
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ فِي ظُلَلٍ مِنَ الْغَمَامِ وَالْمَلَائِكَةُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ

فارسی

آیا [اهل لغزش و پیروان شیطان] جز این را انتظار دارند که [عذاب] خدا و فرشتگان [مأمور عذاب] در سایبان هایی از ابر به سوی آنان آیند و کار نابودی آنان تمام شود؟ و همه کارها به سوی خدا بازگردانده می شود .

ترکی

آیا اُلار بونی گؤزئت دئیللر ( مؤنتظردیلر) کی آلله و ملائکه لر بولوت لارین کئولگه سینده اُلارا طرف گئله لر و ائیش ( اُلارین بئینّن گئت مئی) قوتولا ؟ و( بئیلون کی)  آللاها طرف ائیشلر( هامیسی) قئعیده جئک.