سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 29 :
قَالَتْ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ إِنِّي أُلْقِيَ إِلَيَّ كِتَابٌ كَرِيمٌ

فارسی=

(بلقیس رو به رجال دربارش کرد و) گفت: ای رجال کشور، نامه بزرگی به من رسیده است .

ترکی =

( بلقیس سباء نین ملکه سئی ) دِدی : آی بئوئیک لر ! دوزدندی کی من ئه بیر کریم کتاب ( نامه و یازی ) یئتیشیب دی!

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 30 :
إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

فارسی=

اين نامه از سليمان است و چنين مي‏باشد: به نام خداوند بخشنده مهربان …

ترکی =

دوزدندی کی اُ « سلیمان » نان دی و دوزدندی کی اُ ( بودی )  : بسم الله الرحمن و الرحیم ....

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه31  :
أَلَّا تَعْلُوا عَلَيَّ وَأْتُونِي مُسْلِمِينَ

فارسی=

توصيه من اين است برتري جوئي نسبت به من نكنيد و به سوي من آئيد در حالي كه تسليم حق هستيد .

ترکی =

بودی کی من ئه اوجالیق ائله میئون و منیم یانی مئا مسلمان گئلون!

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 32 :
قَالَتْ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ أَفْتُونِي فِي أَمْرِي مَا كُنْتُ قَاطِعَةً أَمْرًا حَتَّى تَشْهَدُونِ

فارسی=

گفت اى سران [كشور] در كارم به من نظر دهيد كه بى‏حضور شما [تا به حال] كارى را فيصله نداده‏ ام.

ترکی =

دِدی : آی بئوئیک لر من ئه بو ایش ئیم دَه نظر وئرون ، من هئچ أمری می قاطع قوتار ما میشام حتّی کی سوز دا شاهد ئی دوز ( و حاضر ئی دوز ) !

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 33 :
قَالُوا نَحْنُ أُولُو قُوَّةٍ وَأُولُو بَأْسٍ شَدِيدٍ وَالْأَمْرُ إِلَيْكِ فَانْظُرِي مَاذَا تَأْمُرِينَ

فارسی=

گفتند: ما داراي نيروي كافي و قدرت جنگي فراوان هستيم، ولي تصميم نهائي با تو است ببين چه دستور مي‏دهي ؟

ترکی =

دِدی لر : بیز چوخ قدرت دی ئیق و چوخ شدت لی نیرو لار وارئی میز دی ، و أمر ( و فرمان ) سئنون دی اُندا باخ گئور نئه أمر ائلیئیر سئن؟

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 34 :
قَالَتْ إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً وَكَذَلِكَ يَفْعَلُونَ

فارسی=

بلقیس گفت: پادشاهان چون به دیاری حمله آرند آن کشور را ویران سازند و عزیزترین اشخاص مملکت را ذلیل‌ترین افراد گیرند و رسم و سیاستشان بر این کار خواهد بود .

ترکی =

( بلقیس ) دِدی : دوزدندی کی شاه لار اُوَخ کی بیر قریه ( و شهر ئه حمله ائلیل لر و ) داخل اُلئیل لار اُرانی فاسد ائلیل لر ( بئین نَن آپاریل لار ) و اُنین عزیز کس لرئین ( بئوئیک باش لارئین خوار و) ذلیل ائلیل لر و بوجورسینا گئعوریل لر.

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 35 :
وَإِنِّي مُرْسِلَةٌ إِلَيْهِمْ بِهَدِيَّةٍ فَنَاظِرَةٌ بِمَ يَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ

فارسی=

و (صلاح این است که) حال من هدیه‌ای بر آنان بفرستم تا ببینم فرستادگانم از جانب سلیمان پاسخ چگونه باز می‌آرند .

ترکی =

و دوزدندی کی من اُلاریچون ( سلیمان ئا ) بیر « هدیه » یئولی ئیم اُندا گئورئیم منیم رسول لارئیم نئه قئعیطریل لر.

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 36 :
فَلَمَّا جَاءَ سُلَيْمَانَ قَالَ أَتُمِدُّونَنِ بِمَالٍ فَمَا آتَانِيَ اللَّهُ خَيْرٌ مِمَّا آتَاكُمْ بَلْ أَنْتُمْ بِهَدِيَّتِكُمْ تَفْرَحُونَ

فارسی=

چون فرستاده بلقیس حضور سلیمان رسید (به هدیه او اعتنایی نکرد) گفت: شما خواهید که مرا به مال دنیا مدد کنید؟ آنچه خدا به من (از ملک و مال بی‌شمار) عطا فرموده بسیار بهتر از این مختصر هدیه شماست که به شما داده، بلکه شما مردم دنیا خود بدین هدایا شاد می‌شوید .

ترکی =

اُندا اُوَخ کی سلیمان ئین یانینا گئلدی لر ، ( سلیمان ) دِدی : بئعیه ایسئیر سوز منی بو مال ئی نان کمک ائلیه سوز؟ اُندا اُنی کی الله منئه عطا ائلیئیب دی چوخ یاخچی دی اُنّـآن کی سوزا وئریب دی ! بلکه سوز، سوز کی بو هدیه ئوز ئونان سئوئینیر سوز!

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 37 :
ارْجِعْ إِلَيْهِمْ فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لَا قِبَلَ لَهُمْ بِهَا وَلَنُخْرِجَنَّهُمْ مِنْهَا أَذِلَّةً وَهُمْ صَاغِرُونَ

فارسی=

به سوي آنها بازگرد (و اعلام كن) با لشكرهائي به سراغ آنها مي‏آئيم كه قدرت مقابله با آن را نداشته باشند، و آنها را از آن (سرزمين آباد) به صورت ذليلان و در عين حقارت بيرون مي‏رانيم .

ترکی =

اُلارین یانینا قئعید ! اُندا حتمی دَن اُلاریچون بیر لشکر گئتیر رئیق ، کی سوز اُلارینان مقابله ائلیه بیل میئه سوز، و حتمی دَن اُلاری اُردان ذلیل حال دَه و کیچیک اُلمیش چوله چیخار دارئیق .

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 38 :
قَالَ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ أَيُّكُمْ يَأْتِينِي بِعَرْشِهَا قَبْلَ أَنْ يَأْتُونِي مُسْلِمِينَ

فارسی=

] سلیمان] گفت: ای سران و اشراف! کدام یک از شما تخت او را پیش از آنکه همگی به حالت تسلیم نزد من آیند، برایم می آورد؟

ترکی =

( سلیمان ) دِدی : آی بئوئیک لر هانکئوز اُنین عرش ئین منیم یانیما گئتیره بیلر ،  اُنّـآن قاباخ کی منیم یانیما تسلیم اُلوم میش گئله لر ؟

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 39 :
قَالَ عِفْرِيتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقَامِكَ وَإِنِّي عَلَيْهِ لَقَوِيٌّ أَمِينٌ

فارسی=

عفريتي از جن گفت: من آنرا نزد تو مي‏آورم پيش از آنكه از مجلست برخيزي و من نسبت به آن توانا و امينم !

ترکی =

بیر «عفریت » جن ( لر دَن ) دِدی : من سئنه ( بلقیس ئین تخت ئین ) گئتیر رَم، اُنّـآن قاباخ کی سئن یئرون نان دورا سان ! و دوزدندی کی من اُنا حتمی دَن قوی و امین ام.

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 40 :
قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قَالَ هَذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَمَنْ شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ

فارسی=

کسی که دانشی از کتاب [لوح محفوظ] نزد او بود گفت: من آن را پیش از آنکه پلک دیده ات به هم بخورد، نزد تو می آورم. [و آن را در همان لحظه آورد]. پس هنگامی که سلیمان تخت را نزد خود پابرجا دید، گفت: این از فضل و احسان پروردگار من است، تا مرا بیازماید که آیا سپاس گزارم یا بنده ای ناسپاسم؟ و هر کس که سپاس گزاری کند، به سود خود سپاس گزاری می کند و هر کس ناسپاسی ورزد، [زیانی به خدا نمی رساند]؛ زیرا پروردگارم بی نیاز و کریم است .

ترکی =

اُ کس کی کتاب ( لوح محفوظ ) دان علمی واری دی دِدی : من اُنی سنئه گئتیر رَم اُنّـآن قاباخ کی گئوزئو نان کیرپیک ( پلک ) وئیرا سان ! ( سلیمان اجازه وئردی ) اُندا اُوَخ اُنی یانین دا مُستقر گئوردی، دِدی : بو منیم رَبّی مین فضلی دی بونا گئوره کی منی امتحان ائلیه آیا شکر ائلیئیرم یا کفران ائلیئیرم؟ و هر کیم ( الله ئا ) شکر ائله سئه اُندا دوزدندی کی ئوز نفس ئینه شُکر ائلیئیر و هر کیم ناشکر اُلا ( و کفران ائلیه ) اُندا دوزدندی کی منیم رَبّ ئیم غنی و کریم دی.

توضیح =

آصف ابن برخیا کی حضرت سلیمان ئین باجی اوغلی سی دی بو ایشی گئعوردی، و حضرت سلیمان نان دا سئورا اُنا خلیفه اُلدی. امّا حضرت علی علیه السلام علم الکتاب ( علم کتاب ئین هامّی سی کی سوره رعد آیه 43 دا الله بویورب : مَنْ عِندَهُ عِلمُ الکِتاب ) یانین دئی دی و آصف ئین بیر اندازه اُ کتاب دان علمی واردی کی بو ایشی گئعوردی ،

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 41 :
قَالَ نَكِّرُوا لَهَا عَرْشَهَا نَنْظُرْ أَتَهْتَدِي أَمْ تَكُونُ مِنَ الَّذِينَ لَا يَهْتَدُونَ

فارسی=

گفت: تختش را [با تغییر دادن در زینت و آرایش] برایش ناشناس کنید تا ببینیم آیا [به شناخت آن] راه می یابد، یا از کسانی است که راه نمی یابند؟

ترکی =

( سلیمان ) دِدی : اُنین عرش ئین اُنا ناشناس ائلیون ، اندا گئور ئاق اُ ( تخت ئین تانی ماق ئا ) یول تاپار یا اُ کس لر دَن اُلار کی یولی تاپ ماز لار؟!

سوره ی مبارکه ی نمل ؛ آیه ی شریفه 42 :
فَلَمَّا جَاءَتْ قِيلَ أَهَكَذَا عَرْشُكِ قَالَتْ كَأَنَّهُ هُوَ وَأُوتِينَا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهَا وَكُنَّا مُسْلِمِينَ

فارسی=

پس زمانی که [ملکه سبا] آمد، گفتند: آیا تخت تو نیز این گونه است؟ گفت: گویا این همان است!! و ما را پیش از این [به حقّانیّت و قدرت سلیمان] آگاه کردند و [همان زمان] تسلیم شدیم؛

ترکی =

اُندا اُوَخ کی ( سباء نین ملکه سئی ) گئل دی ، دِدی لر: بئعیه سئون عرش ئون دا بوجور دی ؟! ( بلقیس)  دِدی : کأنّـهُ ئوزی دی ! و بیزئه بونّـآن قاباخ ( سلیمان ئین قدرت ئینه و پیامبر لیقی نئه ) آییق ائله میش دی لر و بیز مسلمان اُلمیش دیق!